مالیات بر ارزش افزوده و اشتباهات رایج

در این مطلب به بررسی کامل مالیات بر ارزش افزوده و اشتباهات رایج در ثبت و پرداخت آن می‌پردازیم و نکات مهمی درباره قوانین جدید ارائه می‌دهیم.

 

مقدمه

مالیات بر ارزش افزوده (VAT) یکی از اصلی‌ترین منابع درآمدی دولت‌ها به شمار می‌رود که از مصرف‌کننده نهایی کالا یا خدمات اخذ می‌شود. در ایران نیز از سال ۱۳۸۷، اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده آغاز شد و تاکنون چندین مرتبه اصلاح شده است. با توجه به پیچیدگی‌های اجرایی این نوع مالیات، بسیاری از مؤدیان (اشخاص حقیقی یا حقوقی مشمول مالیات) در فرآیند محاسبه، ثبت، گزارش و پرداخت آن دچار اشتباهاتی می‌شوند که ممکن است جریمه‌های سنگینی برایشان به دنبال داشته باشد.

 

مالیات بر ارزش افزوده چیست؟

مالیات بر ارزش افزوده نوعی مالیات غیرمستقیم است که در هر مرحله از زنجیره تأمین، بر ارزش افزوده‌ی کالا یا خدمات وضع می‌شود. به‌عبارت ساده، تفاوت قیمت خرید و فروش هر کالا یا خدمت مشمول مالیات است.

گروه‌های مشمول مالیات بر ارزش افزوده

بر اساس قانون جدید مالیات بر ارزش افزوده مصوب سال ۱۴۰۰، گروه‌های زیر موظف به ثبت‌نام، صدور صورتحساب، پرداخت و گزارش‌دهی این مالیات هستند:

اشخاص حقوقی فعال در زمینه فروش کالا یا ارائه خدمات

اشخاص حقیقی با درآمد سالانه بیش از سقف تعیین‌شده

واردکنندگان کالا و خدمات

برخی مشاغل خاص طبق اعلام سازمان امور مالیاتی

 

جدیدترین قانون مالیات بر ارزش افزوده (مصوب ۱۴۰۰)

قانون جدید مالیات بر ارزش افزوده در تیرماه ۱۴۰۰ تصویب شد و از دی‌ماه ۱۴۰۰ لازم‌الاجرا گردید. تغییرات مهم این قانون عبارت‌اند از:

1. تعیین معافیت‌های جدید: خدمات آموزشی، درمانی و بیمه‌ برخی از انواع خدمات از پرداخت مالیات معاف شدند.

2. صدور صورتحساب الکترونیکی: از مؤدیان خواسته شده صورتحساب‌ها را به‌صورت الکترونیکی و بر اساس سامانه مؤدیان صادر کنند.

3. حذف برخی مالیات‌های مضاعف: برای جلوگیری از مالیات مضاعف در زنجیره تأمین، شرایطی برای استرداد یا تهاتر در نظر گرفته شده است.

4. افزایش نظارت الکترونیکی: کلیه فعالیت‌های مالیاتی باید از طریق سامانه مؤدیان ثبت شود و این مسئله ریسک تخلف را کاهش داده است.

5. جریمه‌های جدید و سنگین‌تر: جریمه‌های عدم ثبت‌نام، تأخیر در پرداخت یا ارائه اظهارنامه افزایش یافته‌اند.

اشتباهات رایج در مالیات بر ارزش افزوده

در اجرای این قانون، اشتباهات متعددی وجود دارد که می‌تواند منجر به جریمه یا رد اعتبار مالیاتی مؤدی شود. در ادامه برخی از رایج‌ترین اشتباهات را مرور می‌کنیم:

۱. عدم ثبت‌نام در سامانه مؤدیان

برخی کسب‌وکارها به اشتباه تصور می‌کنند که فعالیت آن‌ها مشمول این مالیات نیست و ثبت‌نام نمی‌کنند. این کار نه‌تنها خلاف قانون است، بلکه موجب جریمه نیز خواهد شد.

۲. ثبت نکردن صحیح صورتحساب

عدم استفاده از صورتحساب رسمی یا عدم درج صحیح اطلاعات (شماره اقتصادی، شماره ملی، تاریخ دقیق، کد کالا و خدمات) از جمله اشتباهات رایج است که می‌تواند باعث مردود شدن هزینه یا حتی جریمه شود.

۳. اشتباه در نرخ مالیات

نرخ مالیات بر ارزش افزوده برای اغلب کالاها و خدمات ۹ درصد (۶ درصد سهم دولت و ۳ درصد سهم شهرداری) است، اما برخی خدمات دارای نرخ خاص یا معاف از مالیات هستند. عدم آگاهی از این موارد باعث محاسبه اشتباه می‌شود.

۴. تأخیر در ارسال اظهارنامه

اظهارنامه‌های مالیات بر ارزش افزوده به‌صورت فصلی ارسال می‌شوند. تأخیر در ارائه آن یا عدم ارسال به‌موقع، منجر به جریمه‌های سنگین خواهد شد.

۵. عدم استفاده از اعتبار مالیاتی

در بسیاری از موارد، مؤدیان می‌توانند مالیاتی که در زمان خرید پرداخت کرده‌اند را به‌عنوان اعتبار مالیاتی استفاده کنند، اما یا این موضوع را نمی‌دانند یا مدارک لازم را نگهداری نکرده‌اند.

۶. عدم تسلط به قانون جدید

با توجه به تغییرات گسترده در قانون جدید، ناآشنایی با مفاد آن می‌تواند موجب اشتباهات بزرگ شود. به همین دلیل، استفاده از مشاور مالیاتی یا آموزش مستمر برای حسابداران ضروری است.

راهکارهایی برای جلوگیری از اشتباه

آموزش حسابداران و کارکنان مالی به‌صورت مستمر

استفاده از نرم‌افزارهای مالیاتی معتبر و به‌روز

مشورت با مشاور مالیاتی خبره

نگهداری منظم و صحیح از فاکتورها و اسناد

بررسی به‌موقع اطلاعیه‌های سازمان امور مالیاتی

 

نتیجه‌گیری

با توجه به نظارت‌های شدیدتر سازمان امور مالیاتی و اصلاحات جدید قانون، رعایت دقیق مقررات مالیات بر ارزش افزوده بیش از گذشته اهمیت دارد. در این مطلب به بررسی کامل مالیات بر ارزش افزوده و اشتباهات رایج در ثبت و پرداخت آن پرداختیم. توصیه می‌شود برای جلوگیری از بروز مشکلات مالیاتی، به‌صورت منظم با کارشناسان این حوزه مشورت شود.

 

گروه حقوقی سلمان احدی

جهت ارتباط با ما با شماره 09120466204 تماس حاصل نمایید.