وکیل سلمان احدی بیان مطالب حقوقی وکیفری و وکالت در دعاویی
جرم تخریب
جرم تخریب یکی از جرایم علیه اموال و مالکیت در نظام حقوقی ایران است که به معنای از بین بردن یا آسیب رساندن عمدی به اموال منقول یا غیرمنقول متعلق به دیگری می‌باشد. این جرم در قانون مجازات اسلامی تعریف و برای آن مجازات‌هایی تعیین شده است.
تعریف جرم تخریب
تخریب در لغت به معنای خراب کردن، ویران کردن و تباه کردن است. در اصطلاح حقوقی، تخریب به معنای ایراد صدمه عمدی به مال یا شیء متعلق به غیر است که منجر به نقصان یا از بین رفتن آن می‌شود. قانون‌گذار در قانون مجازات اسلامی، جرم تخریب را تعریف نکرده، بلکه به ذکر مصادیقی از آن بسنده کرده است.
عناصر جرم تخریب
برای تحقق جرم تخریب، وجود سه عنصر قانونی، مادی و معنوی ضروری است:
1. عنصر قانونی: ماده ۶۷۷ قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) به جرم تخریب اشاره دارد: “هر کس به طور عمد اشیای منقول یا غیرمنقول متعلق به دیگری را تخریب نماید یا به هر نحو کلاً یا جزئاً تلف نماید و یا از کار اندازد، به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.”
2. عنصر مادی: شامل انجام فعل مثبت فیزیکی است که منجر به تخریب یا آسیب به مال دیگری می‌شود. این فعل می‌تواند به صورت شکستن، سوزاندن، پاره کردن و یا هر نوع اقدام دیگری باشد که به مال آسیب برساند.
3. عنصر معنوی: شامل سوء نیت عام و خاص است. سوء نیت عام به معنای قصد و اراده در انجام عمل تخریب است و سوء نیت خاص به معنای قصد وارد کردن ضرر به مالک یا صاحب مال می‌باشد.
مصادیق جرم تخریب در قانون مجازات اسلامی
علاوه بر ماده ۶۷۷، مواد دیگری نیز به مصادیق خاصی از جرم تخریب پرداخته‌اند:
ماده ۶۸۱: “هر کس عالماً و عامداً دفاتر ثبت اسناد رسمی یا اوراق اسناد دولتی را بسوزاند یا به هر نحو دیگری تلف کند، به حبس از دو تا پنج سال محکوم خواهد شد.”
ماده ۶۸۲: “هر کس عالماً و عامداً اسناد یا اوراق تجاری غیر از آنچه در ماده ۶۸۱ ذکر شده است را بسوزاند یا به هر نحو دیگری تلف کند، به حبس از یک تا سه سال محکوم خواهد شد.”
ماده ۶۸۷: “هر کس به طور عمدی هر نوع وسیله و تأسیسات مورد استفاده عمومی از قبیل شبکه‌های آب، برق، گاز، نفت، پست، تلگراف، تلفن، رادیو و تلویزیون و… را تخریب کند، به حبس از سه تا ده سال محکوم خواهد شد.”
مجازات جرم تخریب
مجازات جرم تخریب بسته به نوع و میزان خسارت وارده متفاوت است. بر اساس ماده ۶۷۷، مجازات حبس از شش ماه تا سه سال برای تخریب اموال منقول و غیرمنقول در نظر گرفته شده است. در مواردی که تخریب مربوط به تأسیسات عمومی باشد، مجازات شدیدتری اعمال می‌شود؛ به عنوان مثال، مطابق ماده ۶۸۷، حبس از سه تا ده سال برای تخریب تأسیسات عمومی تعیین شده است.
نکات مهم در مورد جرم تخریب
تخریب غیرعمدی: در صورتی که تخریب به صورت غیرعمدی صورت گیرد، جرم محسوب نمی‌شود، اما مرتکب مسئولیت مدنی داشته و باید خسارت وارده را جبران کند.
تخریب اموال عمومی: تخریب اموال عمومی مانند تأسیسات دولتی، مجازات‌های سنگین‌تری دارد و در برخی موارد می‌تواند به عنوان جرم علیه امنیت ملی تلقی شود.
تخریب در حین نزاع: اگر تخریب در جریان نزاع و درگیری رخ دهد، علاوه بر مجازات تخریب، ممکن است مجازات‌های مربوط به نزاع نیز اعمال شود.
جرم تخریب: مالکیت، صلاحیت دادگاه، انواع و ابعاد قانونی
۱. مالکیت در جرم تخریب
یکی از ارکان اساسی جرم تخریب، مالکیت مال مورد تخریب است. به عبارت دیگر، جرم تخریب زمانی تحقق پیدا می‌کند که مال متعلق به دیگری باشد. مالکیت می‌تواند به دو شکل منقول (مثل وسایل نقلیه یا اشیاء خانگی) یا غیرمنقول (مثل ساختمان یا زمین کشاورزی) باشد.
استثناء در مالکیت:
اگر شخصی مال خود را تخریب کند، جرم تخریب محقق نمی‌شود مگر اینکه این تخریب باعث ورود ضرر به حقوق دیگران شود، مانند رهن بودن ملک نزد بانک یا داشتن حق ارتفاق برای دیگری.
مالکیت مشاع:
در اموال مشاع (مانند زمین یا ساختمان مشترک)، تخریب اموال بدون رضایت سایر شرکا جرم محسوب می‌شود؛ زیرا تصرف در سهم سایر شرکا بدون اجازه قانونی است.
—
۲. جرم تخریب در صلاحیت کدام دادگاه است؟
رسیدگی به جرم تخریب بر اساس نوع و شدت جرم، در صلاحیت دادگاه‌های کیفری زیر است:
دادگاه کیفری دو:
بیشتر موارد جرم تخریب، مانند تخریب اموال شخصی یا زمین کشاورزی، در صلاحیت دادگاه کیفری دو است.
دادگاه انقلاب:
در مواردی که تخریب به اموال عمومی یا زیرساخت‌های دولتی و تأسیسات عمومی (مانند خطوط گاز، برق و شبکه‌های آب) آسیب بزند و تهدیدی علیه امنیت ملی تلقی شود، صلاحیت رسیدگی با دادگاه انقلاب است.
دادگاه ویژه اطفال و نوجوانان:
اگر مرتکب جرم تخریب زیر ۱۸ سال باشد، پرونده در دادگاه اطفال بررسی می‌شود.
۳. آیا جرم تخریب قابل گذشت است؟
جرم تخریب بسته به نوع آن می‌تواند قابل گذشت یا غیرقابل گذشت باشد:
جرایم قابل گذشت:
مطابق قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، در صورتی که تخریب به اموال خصوصی تعلق گیرد و جنبه عمومی نداشته باشد، قابل گذشت است. یعنی با رضایت شاکی، رسیدگی به پرونده متوقف می‌شود.
جرایم غیرقابل گذشت:
در مواردی که تخریب اموال عمومی یا زیرساخت‌های حیاتی مانند تأسیسات آب، برق و گاز رخ دهد، جرم غیرقابل گذشت است و حتی در صورت رضایت شاکی، پرونده مختومه نمی‌شود.
۴. جرم تخریب زمین کشاورزی
تخریب زمین‌های کشاورزی، باغات و مزارع یکی از مصادیق مهم تخریب است و آثار زیست‌محیطی و اقتصادی دارد.
ماده قانونی:
بر اساس ماده ۶۸۵ قانون مجازات اسلامی، هر کس درختان، نهال‌ها یا محصولات کشاورزی دیگری را عمداً از بین ببرد یا خسارت وارد کند، علاوه بر جبران خسارت، به حبس از شش ماه تا سه سال یا جزای نقدی محکوم می‌شود.
صلاحیت رسیدگی:
این جرم عموماً در دادگاه کیفری دو بررسی می‌شود، اما اگر زمین‌های کشاورزی تحت مالکیت عمومی باشد، دادگاه انقلاب صلاحیت رسیدگی خواهد داشت.
—
۵. جرم تخریب اموال شخصی
تخریب اموال شخصی از رایج‌ترین مصادیق این جرم است. این نوع تخریب می‌تواند شامل خراب کردن وسایل خانه، خودرو، لباس و یا هر نوع شیء دیگری باشد.
مجازات قانونی:
طبق ماده ۶۷۷ قانون مجازات اسلامی، حبس از ۶ ماه تا ۳ سال برای مرتکب تعیین شده است.
قابلیت گذشت:
اگر این جرم جنبه خصوصی داشته باشد، قابل گذشت است.
اثبات جرم:
اثبات جرم تخریب اموال شخصی معمولاً به وسیله شهادت شهود، فیلم‌های دوربین مداربسته، و یا مستندات دیگر انجام می‌شود.
—
۶. جرم تخریب در قانون کاهش مجازات حبس تعزیری
قانون کاهش مجازات حبس تعزیری در سال ۱۳۹۹ برای کاهش تراکم زندانیان تدوین شد. این قانون تأثیر مستقیمی بر برخی از جرایم از جمله تخریب دارد:
مجازات جایگزین حبس:
برای جرایم تخریبی که مجازات آن کمتر از ۳ سال حبس باشد، دادگاه می‌تواند مجازات‌های جایگزین حبس نظیر جریمه نقدی، خدمات عمومی رایگان، یا دوره‌های آموزشی تعیین کند.
جرایم غیرقابل گذشت:
مواردی که جرم تخریب اموال عمومی یا دولتی باشد، همچنان حبس به عنوان مجازات اصلی باقی می‌ماند و مشمول تخفیف نمی‌شود.
—
۷. اثبات جرم تخریب
برای اثبات جرم تخریب، ادله و شواهد زیر می‌توانند مورد استفاده قرار گیرند:
1. شهادت شهود:
اگر افرادی شاهد وقوع تخریب باشند، می‌توانند شهادت دهند. شهادت دو مرد عادل یا یک مرد و دو زن برای اثبات کافی است.
2. اسناد و مدارک:
فیلم‌برداری، عکس‌ها یا مدارک موجود از صحنه تخریب (مانند دوربین مداربسته) می‌توانند به عنوان دلایل اثباتی ارائه شوند.
3. نظر کارشناس رسمی دادگستری:
کارشناس رسمی می‌تواند با بررسی آثار تخریب و ارزیابی خسارات وارده، گزارش مستندی ارائه کند که در دادگاه قابل استناد باشد.
4. اقرار متهم:
اگر متهم به تخریب اعتراف کند، این اعتراف معتبر است، مگر اینکه ادعای اشتباه یا اجبار مطرح شود.
5. تحقیقات محلی:
قاضی می‌تواند از طریق استماع اظهارات مطلعین محلی یا بازدید از محل، جرم تخریب را احراز کند.
⇐شما میتوانید نمونه رای درمورد جرم تخریب را بخوانید:
عنوان: شاکی خصوصی در جرم تخریب عمدی
با توجه به اینکه بزه تخریب عمدی از جرایم قابل گذشت است، امر تعقیب و تحقیق منوط به طرح شکایت کیفری از ناحیه شاکی خصوصی می باشد و در غیر اینصورت، مرجع رسیدگی با تکلیفی در اینخصوص مواجه نیست.ادامه مطلب….
نتیجه‌گیری
جرم تخریب یکی از جرایم مهم علیه اموال است که بر اساس ماهیت آن (شخصی یا عمومی) با مجازات‌های متفاوتی همراه است. با توجه به تغییرات قانونی، از جمله قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، مجازات‌های جایگزین در بسیاری از موارد اعمال می‌شود. برای دفاع یا طرح شکایت در این زمینه، استفاده از وکلای مجرب و مستندات قوی اهمیت ویژه‌ای دارد.
گروه حقوقی وکیل سلمان احدی
وکیل سلمان احدی، وکیل پایه یک دادگستری در تهران، با شماره پروانه ۵۲۶۰۹، در زمینه‌های مختلف حقوقی از جمله دعاوی کیفری، حقوق خانواده و حقوق ملکی فعالیت می‌کند. دفتر ایشان در شهرک غرب، چهارراه درختی، خیابان کوثر، پلاک ۷، طبقه ۶، واحد ۲۳ واقع شده است. برای مشاوره و دریافت خدمات حقوقی میتوانید با شماره تلفن ۰۹۱۲۰۴۶۶۲۰۴ تماس حاصل فرمایید.
