وکیل سلمان احدی بیان مطالب حقوقی وکیفری و وکالت در دعاویی
مقالات مرتبط
تصفیه شرکت به چه معنی است؟
برای شروع مطلب با این موضوع مطالب را آغاز می کنیم که تصفیه شرکت به چه معنی است. توجه داشته باشید که به طور کلی به این معنی می باشد که شما به فعالیت های اقتصادی و تجاری شرکت خود پایان می دهید.
یعنی شرکت شما دیگر هیچ گونه فعالیتی را انجام نخواهد داد. البته باید توجه داشته باشید که این امر خود مراحل مختلفی دارد و شما باید نکات خاصی را در آن رعایت کنید که در ادامه این موارد را شرح خواهیم داد.
به این موضوع توجه داشته باشید که شما در زمان تصفیه باید تمام دفاتر خود را به طور کامل پاک کنید، یعنی در صورتی که شرکت شما بدهی مالی به شخص یا شرکت دیگری دارد، باید این بدهی ها به طور کامل پرداخت شود و دفتر حساب شما به طور کامل تصفیه شوند.
شرکت دیگر نباید فعالیت های خود را ادامه دهید، یعنی اگر شما فعالیت خاصی را آغاز کرده اید، باید در ابتدا به آن فعالیت پایان داده و سپس به دنبال این کار باشید. لازم به ذکر است که در غیر این صورت و در هنگام انجام مراحل تصفیه شرکت با مشکل رو به رو خواهید شد.
اگر چه خود باید به نکات خاصی توجه داشته باشید، اما لازم به ذکر است که انجام این مراحل و نکات به سادگی قابل پیگیری است.
البته هنگامی که می گوییم به سادگی تصور نکنید که این کار پیچیدگی های خاص خود را ندارد، زیرا به هیچ عنوان این گونه نیست و انجام تصفیه برای دفاتر شرکتی پیچیدگی ها و سختی های خاص خود را دارد.
اما شما به سادگی هر چه تمام تر و با سپردن این کار به یک شرکت کار بلد به راحتی می توانید این مراحل را پیگیری کنید.
به طورکلی باید توجه داشته باشید که به این معنی ای است که بعد از آن در دفاتر حسابرسی خود طلبکاری دیگر وجود نداشته باشد و بدهی های خود را به طور کامل بپردازید. البته بعد از آن که طلبکارهای خود را به صفر رساندید، باید دارایی های شرکت را بین سهام داران شرکت یا شرکا شرکت تقسیم کنید.
مدیر تصفیه چه کسی است؟
نام مدیر تصفیه هم از آن نام هایی است که در روند انحلال شرکت و مراحل تصفیه دفاتر، بسیار زیاد با آن رو به رو خواهید شد و همین موضوع باعث می شود که این سوال پیش آید که مدیر تصفیه کیست و چه وظایفی را بر عهده دارد.
به همین دلیل در ادامه سعی بر این داریم که در رابطه با این موضوع بحث کنیم و پیشنهاد می دهیم که ادامه مطالب را از دست ندهید.
مدیر تصفیه در حقیقت کسی است که مراحل تصفیه در شرکت را بر عهده دارد و انجام می دهد. یعنی این که طلب ها را به طور کامل پاک کند و بعد از آن دارایی های شرکت را در بین اعضاء به طور مساوی (متناسب با میزان سهمی که هر یک از اعضاء دارند) را تقسیم کند، در حقیقت وظیفه مدیر تصفیه است.
انواع تصفیه شرکت
با توجه به قانون و بر اساس مواد 202 که در کتاب قانون آمده است، تصفیه در دو دسته زیر تقسیم شده است:
الف) تصفیه اختیاری: این نوع از تصفیه در اساسنامه هنگام ثبت شرکت در رابطه با آن تمامی شرکا به توافق رسیده و مطابق با همان اقدام می کنند.
ب) تصفیه قانونی : این نوع در اساسنامه شرکت از قبل تعیین نشده و باید با توجه به مواد 202 الی 217 در کتاب قانون تجارت صورت گیرد، گفتنی است که این نوع تصفیه فقط توسط مراجع قانونی قابل قبول است، زیرا امکان دارد موارد و روش تصفیه مشخص در اساسنامه با موارد و روش قوانین کاملا متفاوت باشد.
دلایل تصفیه شرکت چیست؟
علت های متفاوتی در رابطه با تصفیه یک شرکت ممکن است وجود داشته باشد که در زیر به برخی از این موارد اشاره می کنیم:
1 . موضوع فعالیت شرکت: در برخی اوقات موضوعی که شرکت جهت انجام آن تاسیس شده است امکان پذیر نمی شود و یا موضوع انتخاب شده برای فعالیت شرکت به پایان می رسد و این صورت کاملا طبیعی است که شرکت منحل گردد و نیاز به تصفیه داشته باشد.
به طور مثال چنانچه نوع کسب و کار یک شرکت استخراج معدن مشخص شده ای باشد و محصول مورد نظر آن شرکت در معدن به شکل کلی استخراج شده باشد در اینجا دیگر شرکت فعالیتی ندارد که بخواهد ادامه دهد و طبیعی است که شرکت نیاز به تصفیه داشته باشد.
2 . انقضاء مدت اعتبار: امکان دارد که شرکتی فقط برای مدت زمان مشخصی ثبت شده باشد و چنانچه مدت اعتبار و فعالیت شرکت به اتمام برسد فعالیت شرکت نیز تمام خواهد شد.
3 . تصمیم تمام اعضا: در برخی موارد نیز ممکن است تمامی اعضای شرکت با یکدیگر به این نتیجه برسند که قرار داد و پروانه شرکت را لغو نمایند و شرکت را برای همیشه تعطیل کنند، در این مورد نیز می توان گفت تصفیه شرکت انجام می شود.
4 . منتفی شدن تعداد شرکا: چنانچه شرایطی ایجاد گردد که فقط یک شریک در شرکت وجود داشته باشد شرکت به شکل طبیعی منحل می شود. برای مثال در شرایطی که در بخش نامه یا اساسنامه شرکت درج کرده باشند که مرگ یکی از هیئت مدیره موجب انحلال می گردد، با مرگ یکی از شرکا هم می تواند یکی از دلایل منحل شدن شرکت به شمار آید.
5 . ورشکسته شدن شرکت: هر زمان که دلایلی ایجاد شود که یک شرکت نتواند از پس پرداختی ها و خرج و مخارج شرکت بر آید می توان گفت شرکت ورشکسته شده است و بر اساس قانون از زمان تاریخی که ورشکستگی شرکت اعلام می شود شرکت دیگر نمی تواند در کارهای داخلی نظر و یا فعالیتی داشته باشد، پس در این صورت نیز به طور قطع شرکت منحل می شود و نیاز به تصفیه شرکت دارد.
مراحل تصفیه شرکت
مراحل تصفیه شرکت با توجه به شرایط و قانون قرار داده شده در این خصوص توسط سازمان های مربوطه ذی صلاح فرآیندی دارد که در زیر آن ها را برای شما شرح خواهیم داد:
- رسیدگی به درخواست ها و مطالبات شرکت
- پرداخت کردن وام ها و قرض های شرکت
- نقد کردن تمام دارایی های غیر نقدی شرکت
- تقسیم کردن دارایی باقی مانده بین شرکای شرکت و ختم آن
پایان کار تصفیه شرکت
پس از تمام شدن مراحل و کارهای تصفیه شرکت و انجام تمام تعهداتی که شرکت می بایست انجام دهد بخشی که از دارایی شرکت پس از پرداخت تمام قرض های شرکت باقی مانده است.
در مرحله اول به صورت باز پرداخت اسمی به افرادی که سهامی در شرکت داشته اند پرداخت می شود و در صورت باقی ماندن مقداری از دارایی یا مبلغ به عنوان سرمایه بین سهامداران به صورت قانونی تقسیم می گردد.
همانطور که از پیش ذکر کردیم تقسیم کردن میزان دارایی نقدی و غیر نقدی بین سهامدارای در زمان انجام کارهای تصفیه و یا پس از تصفیه با توجه به آگهی منتشر شده در خصوص آغاز تصفیه و اطلاع رسانی به بستانکاران جهت حضور در شرکت برای انجام تصفیه در چند مرحله و با ایجاد فواصل زمانی انجام می گردد.
این مراحل دارای 3 مرحله است که هر کدام در فواصل زمانی 30 روزه و پس از انتشار خبر تصفیه در روزنامه های رسمی انجام می شود، که می بایست حداقل 160 روز از زمان اولین روزنامه منتشر شده گذشته باشد.
بعد از پایان کار تصفیه مدیران تصفیه می بایست در مدت زمان 30 روزه تمامی اقدامات انجام شده را برای ثبت و انتشار در روزنامه های رسمی شرکت و جهت ثبت به مراکز شرکت ها مخابره نمایند و سپس اسم و برند شرکت را از دفاتر ثبت شرکت ها پاک کنند.
چنانچه بعد از ختم تصفیه کامل پولی از دارایی های شرکت مانده باشد این پول باید توسط مدیران شرکت تصفیه به حساب خاصی در بانک مشخصی به عنوان سپرده قرار داده شود.
اسم بستانکاران یا سهامداران شرکت که بدهی به شرکت دارند و آن را تصفیه نکرده اند را هم به بانک ارائه کنند و مراحل کار را در روزنامه های رسمی برای مطلع شدن اشخاص از این مقدار دارایی اعلام نمایند .
در صورتی که در گذشت چندین سال تمام یا قسمتی از پول دریافت نگردد و به صورت مالی بدون صاحب بماند از طریق بانک و در صورت تایید دادستان به حساب دولت فرستاده می شود.
لازم به ذکر است که بر اساس مواد 229 قانون مدیران تصفیه می بایست تمامی مدارک و دفترهای شرکت مورد نظر را تصفیه شده است به مراکز و دفاتر قانونی ثبت شرکت ارائه نمایند تا به مدت 10 سال این مدارک و دارایی برای مراجعه کردن افراد سهامدار یا بدهکار شرکت نگه داشته شود.
انحلال تصفیه شرکت ها به چه صورت انجام می گیرد؟
در شرایطی که افراد سهامدار یا شرکا به هر علتی به این نتیجه می رسند که به کار و فعالیت شرکت پایان دهند لازم است که اقدامات لازم را برای انحلال انجام دهند.
تصفیه آخرین کار و آخرین نقطه در خصوص پایان دادن به فعالیت یک شرکت است که می توان گفت تمام فعالیت های ریز و درشت یک شرکت در این نقطه تمام می شود.
پس از آن دارایی های شرکت به صورت نقدی در آمده و به شکلی کاملا قانونی بین شرکا تقسیم می گردد.
به تعریفی به مرحله جمع کردن و یا منحل شدن شرکت خواهند گفت و باید گفت این کار وظیفه مدیران شرکت است غیر از اینکه در اساسنامه شرکت روشی دیگر برای این کار در نظر گرفته شده باشد و یا منحل شدن به شکلی دیگر و به دستور مجمع عمومی باشد.
مدارک مورد نیاز جهت تصفیه شرکت
باتوجه به نوع شرکت ها می توان گفت مدارک لازم تفاوت هایی دارد که در زیر مدارک لازم برای سه شرکت با مسئولیت محدود، شرکت سهامی خاص و شرکت تضامنی را به ترتیب ذکر می کنیم:
الف) مدارک مورد نیاز برای تصفیه شرکت با مسئولیت محدود:
- ارائه تصویر شناسنامه و کارت ملی تمام سهامداران، شرکا و میر تصفیه
- تصویر انتشار خبر ثبت شرکت در روزنامه های رسمی به همراه آخرین تصویر از روزنامه در خصوص تغییرات شرکت
- اصل برگ صورتجلسه مجمع عمومی که تمامی اعضا و همینطور مدیر تصفیه آن را امضا کرده باشند.
- اصل برگ وکالتنامه در صورتی که شرکت دارای وکیل یا نماینده قانونی باشد
ب) مدارک مورد نیاز برای تصفیه شرکت سهامی خاص:
- ارائه تصویر روزنامه رسمی که در رابطه با تاسیس و آغاز فعالیت شرکت و همینطور شامل آخرین تغییرات به وجود آمده در شرکت است
- ارائه تصویر تمام شناسنامه ها و کارت ملی های اعضای هیئت مدیره ، بازرسان و مدیر تصفیه
- اصل برگ صورتجلسه مجمع عمومی که به صورت فوق العاده ثبت شده است و تمامی اعضا شرکا، بازرسان و مدیر تصفیه آن را امضا کرده اند
- ارائه اصل برگ وکالتنامه در صورتی که شرکت دارای وکیل رسمی باشد
ج) مدارک مورد نیاز برای تصفیه شرکت تضامنی:
- ارائه تصویر مدارک شناسایی که شامل کپی تصویر شناسنامه و کارت ملی تمام شرکا و همینطور مدیر تصفیه می شود
- ارائه تصویر اصلی روزنامه های رسمی کشور که مربوط به ثبت و تاسیس شرکت و آخرین مراحل تغییرات شرکت نیز در آن درج شده است
- ارائه اصل برگ صورتجلسه مجمع عمومی شرکت که توسط تمام اعضا و مدیر تصفیه نیز امضا شده است
- اصل برگ وکالتنامه در صورتی که شرکت دارای وکیل قانونی باشد
لازم به ذکر است که در مدارک مورد نیاز برای تمام شرکت های بالا در صورتی که فرم مربوط به مجمع عمومی فوق العاده بدون وجود هیچ کدام از سرمایه داران یا شرکا تنظیم شده باشد و یا با حضور تمام سرمایه داران یا شرکا تنظیم شده باشد ارسال اصل برگه روزنامه رسمی شرکت که نشان دهنده رعایت کردن آداب دعوت کردن از مجمع عمومی فوق العاده می باشد ضروری خواهد بود.
نکته مهم دیگر برابر با اصل شدن تمامی مدارک ارائه شده است که از الزامات جهت ارائه مدارک به مراکز مربوطه خواهد بود.
آثار انحلال شرکت چیست؟
پس از انحلال شرکت باید به حالت اشاعه اموال پایان داده شود و از شرکت چیزی باقی نماند. در نتیجه، اموال باید میان شرکا تقسیم شود، اما چون خود شرکت در طول حیاتش با اشخاص ثالث معامله کرده است و طلبکارانی دارد که قبل از تقسیم دارایی شرکت منحل شده باید به حق خود برسند، قانون گذار سیستم تصفیه دارایی شرکت را وضع کرده است؛ به این معنا که اموال پس از نقد شدن و پرداخت حقوق طلبکاران شرکت، میان شرکا تقسیم خواهد شد. از تاریخ تقسیم، طلبکاران شرکت دیگر حقی نسبت به شرکت ندارند و اگر طلبی از آن ها باقی مانده باشد باید از شرکای سابق مطالبه کنند؛ اما این طلبکاران نیز باید بعد از گذشت مدت کوتاهی از انحلال شرکت از تعرض مصون باشند. به همین دلیل قانون گذار در این نوع دعاوی، مرور زمان کوتاهی را پیش بینی کرده است.
– تصفیه اموال شرکت:
امر تصفیه در مفهوم دقیق به مجوعه عملیاتی گفته می شود که به نقد کردن دارایی و طلب های شرکت می انجامد. این امر تقسیم دارایی شرکت میان شرکا نیز پس از وضع بدهی های شرکت و پرداخت آن ها صورت می گیرد. هر گاه دارایی شرکت برای پرداخت دیون آن کافی نباشد، تعیین سهم هر یک از شرکای مسئول پرداخت بدهی های شرکت، قسمتی از عملیات تصفیه را تشکیل می دهد.
در مورد امر تصفیه اموال شرکت های اشخاص، قانون گذار در مواد 202 به بعد قانون تجارت، دو طریق را پیش بینی کرده است:
طریق اول: طریق قراردادی و دوستانه است که طرفین ممکن است آن را در اساسنامه پیش بینی کرده باشند. این آزادی در ماده 218 قانون تجارت مقرر شده است، با این قید که شرکا نمی توانند مقررات آمره مواد 207 لغایت 210 و 215 لغایت 217 و قسمت اخیر ماده 211 را نادیده بگیرند.
طریق دوم: تصفیه قانونی است و آن در صورتی است که اساسنامه برای امر تصفیه پیش بینی خاصی نکرده باشد که در این صورت، تصفیه اموال شرکت مطابق مواد 202 لغایت 217 قانون تجارت و تحت نظارت احتمالی دادگاه انجام می شود. این مواد متضمن عملیاتی است که در مجموع، به تصفیه امور شرکت می انجامد و راجع اند به بقای شخصیت حقوقی شرکت در زمان تصفیه و نقش مدیر تصفیه.
گفتار اول: تاریخ آغاز و مدت تصفیه
قانون تجارت ایران معین نمی کند که شرکت از چه تاریخی در حال تصفیه تلقی می شود ولی از ماده 202 قانون تجارت چنین استنباط می شود که به محض انحلال شرکت، تصفیه آن باید آغاز شود. از تاریخ مزبور اهلیت شرکت برای انجام دادن معاملات محدود می گردد و فقط معاملاتی را می توان به نام شرکت انجام داد که برای امر تصفیه ضروری است (ماده 207 ق.ت) در نتیجه، مدیر تصفیه باید در حال تصفیه بودن شرکت را با قید در اسناد مکاتباتی خود، به اطلاع اشخاص ثالث برساند؛ هر چند که قانون تجارت معین نمی کند که هر گاه در حال تصفیه بودن شرکت به اطلاع اشخاص ثالث نرسد، اثر معاملات مدیران شرکت با اشخاصی که با آن معامله کرده اند چه خواهد بود.
بند 3 ماده L.237-2 قانون تجارت فرانسه مقرر کرده است که اثر انحلال شرکت نسبت به اشخاص ثالث، از زمان ثبت انحلال شرکت در دفتر ثبت تجارتی است و تا تاریخ مزبور، مدیران شرکت دارای تمام اختیاراتی فرض می شوند که برای انجام دادن معامله به نام شرکت با اشخاص ثالث لازم است.
در حقوق ایران با توجه به اینکه مدیران شرکت وکیل شرکت تلقی می شوند و شرکت، پس از انحلال، اهلیت محدود خواهد داشت، انجام دادن معاملاتی برای شرکت در حال تصفیه، جز آنچه برای امر تصفیه ضروری است، شرکت را متعهد نمی کند (ماده 674 ق.م) و شرکت حق تنفیذ آن ها را نیز نخواهد داشت چرا که در واقع، خود شرکت نیز اصالتاً نمی توانسته چنین معاملاتی را انجام دهد.(ماده 662 ق.م)
علاوه بر این، قانون تجارت مدتی را برای انجام یافتن امر تصفیه معین نکرده است. این وضع متضمن این اشکال است که ممکن است مدیر تصفیه امر تصفیه را به درازا بکشاند. در فرانسه، عدم ختم امر تصفیه در ظرف مهلت سه سال به دادستان اجازه می دهد که از دادگاه بخواهد امر تصفیه را به عهده بگیرد(بند 4 ماده 8-1844 ق.م.ف)
گفتار دوم: شخصیت حقوقی شرکت در زمان تصفیه
الف)بقای شخصیت حقوقی شرکت
اگرچه قانون تجارت ایران به صراحت مقرر نکرده است که شخصیت حقوقی شرکت در زمان تصفیه باقی خواهد ماند، از بعضی مواد این قانون می توان وجود شخصیت حقوقی شرکت را استنتاج کرد. برای مثال ماده 208 قانون تجارت مقرر می کند: “اگر برای اجرای تعهدات شرکت معاملات جدیدی لازم شود، متصدیان تصفیه انجام خواهند داد”.
تاکید قانون گذار بر اجرای”تعهدات شرکت” اشاره دارد به اینکه شرکت موجود است و می توان آن را متعهد کرد.ماده 209 قانون تجارت نیز مقرر کرده است: “متصدیان تصفیه حق دارند شخصاَ یا توسط وکیل از طرف شرکت محاکمه کنند.” مفاد این ماده از ماده قبل روشن تر است و نشان می دهد که شرکت در حال تصفیه می تواند علیه اشخاص ثالث اقامه دعوا کند. انجام دادن این امر،توسط مدیر تصفیه و به وکالت از طرف شرکت صورت می گیرد. البته مدیر تصفیه می تواند از طرف شرکت، شخص دیگری را وکیل در تعقیب و جوابگویی کند.
با وجود آنکه ادامه شخصیت حقوقی شرکت در زمان تصفیه از مواد مذکور استنباط می شود،به نظر می رسد که بهتر است قانون گذار این امر را که در مورد شرکت های سهامی عام و خاص به موجب ماده 208 لایحه قانونی 1347 پذیرفته است،در مورد کلیه شرکت های تجاری به صراحت مقرر کند.
ب)آثار بقای شخصیت حقوقی شرکت
نتایج بقای شخصیت حقوقی شرکت در حال تصفیه متعدد است،اما عمده ی آن ها به شرح زیر است:
1-شرکت نام و اقامتگاهش را حفظ می کند تا اشخاص ثالث بتوانند علیه او اقامه دعوا کنند و به طور کلی،حقشان را از او مطالبه کنند.از طرفی،شرکت نیز با حفظ نام و اقامتگاه خود،خواهد توانست به طور مستقل علیه اشخاصی که به او بدهکارند،اقامه دعوا کند.حفظ اقامتگاه شرکت در حال تصفیه،صلاحیت دادگاه را نیز معین می کند.
2.دارایی شرکت باقی می ماند و به مالکیت مشاع شرکا در نمی آید.این وضع به طلبکاران شرکت امکان می دهد که از دارایی شرکتی که با او معامله کرده اند،انحصاراَ بهره مند شوند و با طلبکاران شخصی شرکا در رقابت نباشند.
3.شرکت می تواند تعهدات جدیدی را در حدود ضرورت امر تصفیه بر عهده بگیرد(ماده 208 ق.ت)
4.هر گاه شرکت قادر به پرداخت دیون خود نبوده،انحلالش نیز نتیجه ورشکستگی نباشد،طلبکاران شرکت می توانند صدور حکم ورشکستگی شرکت در حال تصفیه را تقاضا کنند.صدور حکم ورشکستگی به طلبکاران شرکت امکان می دهد معاملاتی را که شرکت در دوران به اصطلاح “مشکوک” انجام داده است،با اثبات ادعایشان،باطل اعلام کنند.
5.چون شخصیت حقوقی شرکت فقط برای امر تصفیه باقی می ماند،شرکت از تاریخ انحلال،نه قابل تبدیل به شرکت دیگری است و نه قادر است فعالیت جدیدی را شروع کند،اما آیا اگر انحلال شرکت به اراده جمیع شرکا بوده باشد،همه شرکا می توانند تغییر عقیده داده،مشروط بر اینکه اراده شرکا قبل از ختم امر تصفیه ابراز شده باشد. این راه حل در حقوق ما نیز قابل قبول به نظر می رسد؛چه شرکت در حال تصفیه شرکتی است که در حال حیات و اراده بر بقای آن به منزله توافق بر تشکیل شرکت جدید نیست،بلکه اراده بر ادامه حیات شرکت است.
گفتار سوم: مدیر تصفیه
الف)انتصاب مدیر تصفیه
هر گاه در اساسنامه شرکت ترتیب خاصی پیش بینی نشده باشد در شرکت های تضامنی و نسبی و مختلط غیر سهامی و سهامی، امر تصفیه با مدیر یا مدیران شرکت است، مگر آنکه شرکای ضامن، اشخاص دیگری را از خارج یا از بین خود برای تصفیه معین کنند.(ماده 203 ق.ت) شرکای ضامن باید به اتفاق، مدیر یا مدیران تصفیه را منصوب کنند و هرگاه اتفاق نظر پیدا نکنند مرجع قضایی، اشخاصی را برای امر تصفیه معین خواهد کرد. ماده 204 قانون تجارت که این امر را مقرر می کند”محکمه بدایت” را صالح در انتصاب مدیر تصفیه دانسته است که بعداَ به دادگاه شهرستان و سپس به دادگاه حقوقی یک تبدیل شده و سرانجام جای خود را به دادگاه عمومی و انقلاب داده است.
ماده 205 قانون تجارت مقرر کرده است: “در هر مورد که اشخاصی غیر از مدیران شرکت برای تصفیه معین شوند، اسامی آن ها باید در اداره ثبت اسناد، ثبت و اعلان گردد”. بر عکس، هر گاه امر تصفیه را مدیران شرکت انجام دهند، چون این مدیران در نزد اشخاص ثالث شناخته شده هستند، ثبت و آگهی اسامی آنان ضروری نیست. به همین دلیل،قانون گذار این امر را مقرر نکرده است و معلوم نیست که در صورت عدم ثبت اسامی مدیران خارج از شرکت و اعلان نکردن نام آن ها حقوق اشخاص ثالث در رابطه با شرکت سمتی ندارند،هر گاه اشخاص ثالث با آن ها معامله کنند،شرکت در قبال آن ها مسئول نخواهد بود.
ب)وظایف مدیر تصفیه
ماده 207 قانون تجارت،درباره وظایف متصدی تصفیه مقرر می کند: “وظیفه متصدیان تصفیه خاتمه دادن به کارهای جاری و اجرای تعهدات و وصول مطالبات و تقسیم دارایی شرکت است…”. پس وظیفه کلی مدیر تصفیه این است که اموال و مطالبات شرکت را جمع آوری و تبدیل به نقد کند، بدهی های شرکت را به طلبکاران آن بپردازد و باقی مانده دارایی شرکت را میان شرکا تقسیم کند.
وظلیف مدیر تصفیه در حدود ماده 207 قانون تجارت متعددند ولی عمده آن ها نقد کردن دارایی شرکت، پرداخت دیون آن و احیاناَ اداره بهره برداری از شرکت است. قانون گذار در اجرای این وظایف،به متصدی تصفیه اختیار داده است که به شخصه علیه اشخاص ثالث اقامه دعوا کند و یا برای این امر وکیل انتخاب کند(ماده 209 ق.ت) و دعاوی را با اجازه شرکای ضامن به صلح خاتمه داده یا به داوری ارجاع دهد(ماده 210 ق.ت) چیزی که نشان می دهد مدیر تصفیه از اختیارات وسیعی برای انجام دادن وظایف خود برخوردار است.
این وسعت اختیار از این نظر قابل تایید است که اشخاص ثالث می توانند در معاملات خود با مدیر تصفیه با آسودگی خیال عمل کنند؛ چه فرض این است که مدیر تصفیه از کلیه اختیارات لازم برای انجام دادن تکالیف خود برخوردار است، البته به جز حق صلح و داوری که اشخاص ثالث طرف متصدی تصفیه باید در روابطشان با متصدی تصفیه دلیل چنین حقی را از او مطالبه کنند.
یکی از وظایف عمده متصدی تصفیه این است که در انجام دادن وظایفش مصلحت شرکت و شرکا را رعایت کند (ماده 667 ق.م) بنابراین، در انجام دادن معاملات و احیاناَ در مصالحه با اشخاص ثالث نباید از آنچه عرفاَ بر عهده اوست تخطی کند یا برای مثال اموال شرکت را در جهت منافع خود به کار برد و یا با سوءنیت آن ها را به قیمتی بسیار کمتر از قیمت واقعی شان به فروش برساند،والا مسئول خواهد بود.
از دیگر وظایف عمده متصدی تصفیه،پرداخت بدهی های شرکت است.این بدهی ها را در صورتی که مسلم باشند،متصدی تصفیه خواهد پرداخت و در غیر این صورت،مدعیان را برای دریافت آن ها باید به دادگاه مراجعه کنند.چون تصفیه شرکت منحل شده جز در مواردی که انحلال شرکت به سبب ورشکستگی باشد،مطابق مقررات ورشکستگی صورت نمی گیرد،این بدهی ها حال نمی شوند.بنابراین،متصدی تصفیه این بدهی ها را به تدریج و در سر موعد خواهد پرداخت؛مگر آنکه مصلحت غیر از این اقتضا کند.
پرداخت بدهی های شرکت به هر صورتی ممکن است.طلب شرکت به یک طلبکار ممکن است با بدهی شخصی اخیر به شرکت،در حدود مقررات قانون مدنی،تهاتر شود و چون تهاتر قهری است،نیازی به جلب موافقت شرکای ضامن نیست.
متصدی تصفیه باید برای پرداخت دیون آتی شرکت،یعنی دیونی که هنوز موعد آن ها نرسیده مبالغی را نگهداری کند و حق ندارد بدون وضع مبلغی معادل این دیون حین تصفیه،چیزی از دارایی شرکت میان شرکا تقسیم کتد(ماده 211 ق.ت)
ج)نظارت بر کار مدیر تصفیه
ماده 206 قانون تجارت چگونگی نظارت بر کار مدیر تصفیه را فقط در موردی پیش بینی کرده است که در شرکت های مختلط (سهامی و غیر سهامی)، شرکای غیر ضامن اقدام به تعیین ناظر کرده باشند. حتی اگر در چنین شرکت هایی شرکای غیر ضامن یک یا چند نفر ناظر را برای کنترل متصدی تصفیه معین کرده باشند، حدود اختیارات و تکالیف این نظار مشخص نیست.
در شرکت تضامنی یا نسبی،تعیین یک یا چند نفر ناظر بر متصدی تصفیه میسر نیست،مگر آنکه شرکا به اتفاق آن را پذیرفته باشند و یا اساسنامه آن را پیش بینی کرده باشند.
گفتار چهارم: ختم تصفیه
درباره اثر ختم تصفیه نکته مهم این است که شخصیت حقوقی شرکت در حال تصفیه در چه زمانی زایل می شود. در قانون فرانسه، ختم تصفیه آغاز زایل شدن شخصیت حقوقی شرکت است و با ختم آن، تکالیف متصدی نیز ختم می شود.
نتیجه زایل شدن شخصیت حقوقی شرکت و اتمام تکالیف متصدی تصفیه این است که شرکا،نسبت به دارایی باقی مانده،مالک مشاع می شوند و تقسیم اموال توسط خود آن ها و بدو دخالت متصدی تصفیه و مطابق با مقررات راجع به تقسیم اموال توسط خود آن ها و بدون دخالت متصدی تصفیه و مطابق با مقررات راجع به تقسیم ترکه انجام می شود؛ اما در حقوق تجارت ایران چنین نیست.مطابق حقوق تجارت ایران،متصدی تصفیه،علاوه بر امر تصفیه به معنای اخص کلمه،تقسیم دارایی شرکت را نیز به عهده دارد(ماده 207 ق.ت)در نتیجه،شخصیت حقوقی شرکت تا پایان تقسیم دارایی باقی می ماند.
مبحث دوم: تقسیم دارایی شرکت
بنابر آنچه گفته شد درباره طریق تقسیم باید قواعد حقوق مدنی مراعات شوند. در حقوق فرانسه امر تقسیم تابع تقسیم ترکه است. در حقوق ما، مقررات قانون مدنی و قانون امور حسبی هر دو در امر تقسیم باید مورد نظر قرار گیرند. البته در اجرای مقررات مزبور باید شرایط خاص شرکت های تجاری و شرکا را در نظر گرفت. در این باره،ذکر دو نکته اساسی ضروری است.
1. با زایل شدن شخصیت حقوقی شرکت، اموال باقی مانده به نحو مشاع متعلق حق شرکا قرار می گیرد و کل اموال، اعم از نقد و غیر نقد ،به مالکیت همگی شرکا در می آید. بنابراین،شرکایی که اموال غیر پولی را حین تشکیل شرکت به عنوان حصه به شرکت آورده اند، حق مطالبه عین اموال را ندارند، بلکه به نسبت میزان آورده خود، نسبت به اموال مورد بحث دارای حق مالکیت خواهند شد. مع ذلک، شرکا می توانند حین تنظیم شرکتنامه یا اساسنامه یا هنگام تقسیم دارایی شرکت، توافق کنند که عین اموال با پرداخت مابه التفاوت به دیگر شرکا،به صاحبان قبلی آن ها باز گردد.چنین توافقی،از نظر اعتبار،تابع قواعد عام حقوق مدنی خواهد بود.
2.هر گاه دارایی شرکت پس از پرداخت تمام بدهی های آن و یا پس از وضع این بدهی ها، به اندازه سرمایه شرکت باشد،تقسیم دارایی به نسبت آورده انجام خواهد گرفت و در نتیجه،شریکی که آورده اش فقط از کار او تشکیل می شود، حقی نسبت به دارایی شرکت نخواهد داشت.
مع ذلک ممکن است که دارایی قابل تقسیم، چیزی بیش از سرمایه اولیه باشد که در این صورت عقل سلیم حکم می کند که مابه التفاوت سرمایه اولیه و دارایی موجود قابل تقسیم و به عبارت فنی تر، ارزش افزوده میان همه شرکا تقسیم شود. البته قانون تجارت معین نمی کند که این ارزش افزوده به چه نسبتی تقسیم خواهد شد؛اما منطقی این است که این زیاده، میان کلمه شرکا و از جمله شرکایی که فعالیت خود را به عنوان سرمایه به شرکت آورده اند (به نسبت سودی که به آن ها تعلق می گرفته است) تقسیم شود؛ چون این زیاده، در واقع همان ماهیت منفعت را دارد.
وکیل سلمان احدی آماده ی پاسخگویی به کلیه ی سوالات شما عزیزان در زمینه ها ی ثبت شرکت و ثبت برند می باشد. شما همواره می توانید سوالات خود را با ما در میان بگذارید.09120466204
