وکیل سلمان احدی بیان مطالب حقوقی وکیفری و وکالت در دعاویی
مقالات مرتبط
ممانعت ازحق ومزاحمت ازحق
یکی از دعاوي مطرح در محاكم قضايي، دعوي ممانعت از حق و تقاضاي رفع ممانعت از حق است. ماده 159 قانون آیین دادرسی مدنی می‌گوید: دعوای ممانعت از حق عبارت است از تقاضاي كسي كه رفع ممانعت از حق ارتفاق يا انتفاع خود را در ملک ديگري بخواهد.
چنانچه كسي مانع استفاده از حقوق قانوني‌تان در ملک شما شده است و به عبارت دیگر به شما اجازه نمي‌دهد كه به عنوان مثال از زمين كشاورزي يا ملک مسكوني خود استفاده كنيد، اما آن را در تصرف خود نگرفته باشد، ممانعت از حق کرده است و شما حق داريد نسبت به طرح اين دعوي در محاكم اقدام کنید.مطابق قانون هیچ کس نمی‌تواند استفاده از حق خود را وسيله مزاحمت دیگران قرار دهد يا از محل مسکونی به عنوان محل اشتغال استفاده کند ا استفاده از حق خود را عامل مزاحمت و تجاوز به حقوق دیگران قرار دهد
ممانعت ازحق
یکی از انواع دعاوی تصرف، ممانعت از حق است که در آن فرد یا افرادی از استفاده مالک از ملک خود جلوگیری می‌کنند. به موجب ماه ۱۵۹ قانون آیین دادرسی مدنی، دعوی ممانعت استفاده از حق عبارت است از تقاضای رفع ممانعت از حق ارتفاق یا انتفاع خود در ملک دیگری.
به عبارت دیگر، در ممانعت از حق، فردی از استفاده از یک حق قانونی برای یک مالک در ملکش جلوگیری می‌کند، بدون آن که ملک وی را تصرف کند. به طور مثال، اگر فردی با برداشتن فیوز یک آپارتمان موجب، قطع برق آن شود، این امر ممانعت یا جلوگیری از حق نامیده می‌شود.
اثبات ممانعت از حق
خواهان در دعوی ممانعت از حق باید اثبات کند که موضوع دعوا قبل از خارج شدن ملک از تصرف وی یا قبل از ممانعت یا مزاحمت، در تصرف و مورد استفاده وی بوده و بدون رضایت او یا از راهی غیرقانونی از تصرف وی خارج شده است.
در دعوی ممانعت از حق، ارایه سند مالکیت، دلیل بر سابقه تصرف و استفاده از حق است؛ مگر آن که طرف مقابل، سابقه تصرف و استفاده از حق خود را به طریق دیگری ثابت کند.دادگاه در صورتی رأی به نفع خواهان صادر می‌کند که به طور مقتضی احراز کند که خوانده، ملک را عدواناً تصرف کرده و مانع از حق استفاده خواهان شده یا در استفاده از این حق، مزاحمتی برای او ایجاد کرده است دعوی مزاحمت.
ممانعت از حق در ملک مشاع:
درصورتی‌که شخصی که خود مالک مشاعی ملکی است دارای حق انتفاع یا ارتفاق در همان ملک باشد و شریک او مانع استفاده او از حقش گردد به‌موجب ماده 167 قانون آیین دادرسی می‌تواند نسبت به دعوای حقوقی ممانعت از حق اقدام کند اما در خصوص جنبه کیفری موضوع بین حقوقدانان و در رویه اختلاف‌نظر وجود دارد.
تعریف حق ارتفاق و حق انتفاع:
حق ارتفاق و یا حقوق ارتفاقی ازجمله حقوقی است که برای یک فرد در ملک دیگری وجود دارد. مانند عبور لوله آب و یا فاضلاب یک آپارتمان ازملک شخصی دیگر و یا راه عبور و رسیدن به یک زمین که ازملک دیگری می‌گذرد.
حق انتفاع، حقی است که بر اساس آن فرد می‌تواند از منافع مالی یا ملکی که متعلق به شخصی دیگر است و یا مالک مشخصی ندارد، استفاده نماید.
ارکان اصلی ممانعت از حق:
سه رکن اساسی واصلی طرح دعوی جلوگیری از استفاده حق عبارت‌اند از:
سابقه استفاده از حق: خواهان دعوی ممانعت از حق، باید ثابت کند که علاوه بر آن‌که متصرف ملکی که در آن دارای حق هست، نبوده بلکه از حق مورددعوی پیش‌ازاین نیز استفاده می‌کرده است.
ملک غیر: رکن بسیار مهم دیگر آن است که حق ارتفاق یا انتفاع در ملک شخص دیگر باشد، مثل راهی که برای رسیدن به یک زمین کشاورزی از زمین شخصی دیگر می‌گذرد. نکته بسیار مهم در طرح دعوی ممانعت، آن است که خواهان دعوی، صاحب ارتفاق یا انتفاع است که می‌تواند که مالک و یا متصرف ملک باشد. خوانده دعوی نیز مالک یا متصرف ملکی است که در آن حق ارتفاق وجود دارد.
ممانعت: عبارت از جلوگیری از استفاده از حق. نکته مهم در ممانعت آن است که فردی که مانع استفاده از حق است، مالک یا متصرف ملک است و به جهت استفاده کامل از عین و منافع خود از استفاده از حق ارتفاقی و انتفاعی دیگران جلوگیری می‌کند.
رسیدگی به دعوای ممانعت ازحق:
بر اساس ماده ۱۲ قانون آیین دادرسی مدنی دعاوی مربوط به اموال غیرمنقول اعم از دعاوی مالکیت، مزاحمت، ممانعت از حق، تصرف عدوانی و سایر حقوق راجع به آن در دادگاهی اقامه می‌شود که مال غیرمنقول در حوزه آن واقع است، اگرچه خوانده در آن حوزه مقیم نباشد. همچنین در صورت اقامه‌ی دعوا دادگاه، در صورتی رأی به نفع خواهان می‌دهد که به‌طور مقتضی احراز کند خوانده، ملک متصرفی خواهان را عدواناً ممانعت از حق نموده است، چنانچه قبل از صدور رأی، خواهان تقاضای صدور دستور موقت نماید و دادگاه دلایل وی را موجه تشخیص دهد، دستور جلوگیری از ادامه‌ی ممانعت از حق را در ملک مورددعوا صادر خواهد کرد.
این دستور با صدور رأی به رد دعوا مرتفع می‌شود مگر اینکه مرجع تجدیدنظر دستور مجددی در این خصوص صادر نماید. درصورتی‌که رأی صادره مبنی بر رفع تصرف عدوانی یا مزاحمت یا ممانعت از حق باشد، بلافاصله به دستور مرجع صادرکننده، توسط دادگاه یا ضابطین دادگستری اجرا خواهد شد و درخواست تجدیدنظر مانع اجرا نمی‌باشد. در صورت نقض رأی در مرحله تجدیدنظر، اقدامات اجرایی به دستور دادگاه اجراکننده حکم به حالت قبل از اجرا اعاده می‌شود. اشد و یا نشده باشد.
مزاحمت از حق:
در مزاحمت از حق، فرد بدون خارج کردن مال یا ملک از تصرف مالک، در تصرف و استفاده وی از منافع ملک خود اختلال ایجاد می‌کند. به‌طور مثال وقتی شخصی، در جلوی درب ورودی منزل شخصی دیگر نخاله ساختمانی دپو می‌کند و راه عبور و مرور مالک را سد می‌کند، مرتکب مزاحمت از حق شده است. نکته بسیار مهم در مزاحمت از حق آن است که شخصی که مزاحم حق دیگری است، خود مالک و یا متصرف ملک نمی‌باشد.
جرم مزاحمت و ممانعت از حق
قانونگذار در ماده ۶۹۰ قانون مجازات می‌گوید: هر کس به وسیله صحنه‌سازی از قبیل پی‌کنی، دیوارکشی، تغییر حد فاصل، امحای مرز، کرت‌بندی، نهرکشی، حفر چاه، غرس اشجار و زراعت و امثال آن به تهیه آثار تصرف در اراضی مزروعی اعم از کشت‌شده یا در آیش زراعی، جنگل‌ها و مراتع ملی‌شده، کوهستان‌ها، باغ‌ها، قلمستان‌ها، منابع آب، چشمه‌سارها، انهار طبیعی و پارک‌‌های ملی، تاسیسات کشاورزی، دامداری و دامپروری، کشت و صنعت، اراضی موات و بایر و سایر اراضی و املاک متعلق به دولت یا شرکت‌های وابسته به دولت یا شهرداری‌ها یا اوقاف و همچنین اراضی، املاک، موقوفات، محبوسات و اثلاث باقیه که برای مصارف عام‌المنفعه اختصاص یافته است یا اشخاص حقیقی یا حقوقی به منظور تصرف یا ذی‌حق معرفی کردن خود یا دیگری، مبادرت کند یا بدون اجازه سازمان حفاظت محیط زیست یا مراجع ذی‌صلاح دیگر مبادرت به عملیاتی کند که موجب تخریب محیط زیست و منابع طبیعی شود یا اقدام به هرگونه تجاوز و تصرف عدوانی یا ایجاد مزاحمت یا ممانعت از حق در موارد مذکور کند، به مجازات یک ماه تا یک سال حبس محکوم می‌شود.
دادگاه موظف است حسب مورد رفع تصرف عدوانی یا رفع مزاحمت یا ممانعت از حق یا اعاده وضع به حال سابق کند.
علاوه بر این مدعی می‌تواند خلع ید، قلع بنا و اشجار و رفع آثار تجاوز را تقاضا کند.بر اساس این ماده ۶۹۰، دادگاه پس از رسیدگی علاوه بر اعمال مجازات، متجاوز را به رفع تصرف عدوانی یا رفع مزاحمت یا ممانعت از حق و بازگرداندن اوضاع به حالت اولیه و قبل از ارتکاب جرم محکوم می‌کند.
اثبات مزاحمت از حق
بهترین راه برای اثبات مزاحمت حق این است که شما برای این کار از شهادت افراد حاضر در محل استفاده کنید وادله اثباتی از جمله شهادت را گرداوری کنید هم چنین با پلیس نیز تماس بگیرید تا در صحنه حاضر شود واز نزدیک شاهد این مزاحمت باشد
مطابق قانون هیچ کس نمی‌تواند استفاده از حق خود را وسیله مزاحمت دیگران قرار دهد. یا از محل مسکونی به عنوان محل اشتغال استفاده نماید و یا استفاده از حق خود را عامل مزاحمت و تجاوز به حقوق دیگران قرار دهد.
مجازات جرم ممانعت از حق و مزاحمت از حق:
بر اساس ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی، چنانچه فردی با استفاده از صحنه‌سازی نظیر پی‌ریزی، دیوارکشی، تغییر حدفاصل، امحا و نابود کردن مرز، کرت بندی، نهر کشی، حفر چاه، کاشتن درختان، کشاورزی و … خود را ذی‌حق و یا متصرف مالی نشان دهد و یا بدون اجازه سازمان حفاظت محیط‌زیست موجب تخریب منابع طبیعی و محیط‌زیست گردد، علاوه بر رفع ممانعت، به حبس از یک ماه تا یک سال محکوم خواهد گردید.
ممانعت از حق عبور و مرور به چه معنی می باشد؟
ممانعت از حق عبور و مرور نوعی مزاحمت برای کسانی می باشد که حق عبور از ملک یا زمینی را دارند اما شخصی دیگر مانع از عبور و مرور آن فرد می شود، در این مورد شخص مکان را تصرف نکرده است فقط مانعی جهت استفاده فرد از حق قانونی خودش می باشد. در کل ممانعت در این تعریف به معنی ضمانت کردن اجرای روشی می باشد که در مواد ۹۷ قانون به این صورت می باشد:
“هر زمان که شخصی از گذشته در ملک یا مکانی حق راه عبور و مرور به زمین یا ملک خود را داشته است شخص صاحب ملک یا زمین قادر نخواهد بود از عبور و مرور آن فرد ممانعت نماید و همینطور دیگر حقوق از جمله: حق عبور شبکه آب، برق و ..”
ارکان ممانعت از حق عبور و مرور چگونه است؟
جهت تنظیم شکایت در رابطه با ممانعت از حق عبور و مرور باید مدارک و اسنادی را جهت ارائه و گرفتن حق قانونی خود در دست داشته باشید که از آن طریق بتوان به حق قانونی خود رسید. از جمله این مدارک و سوابق عبارتند از: سابقه استفاده از ملک و عبور و مرور در مکان یا ملک مورد نظر، ثابت کردن وجود موانع جدید و وجود شاهدان می باشد.
شخص خواهان در خصوص ایجاد مزاحمت و ممانعت از حقوق خود باید ثابت نماید که موضوع شکایت پیش از ایجاد مزاحمت در اختیار و استفاده آن شخص بوده و در وصف مالکیت ملک مورد نظر می شود گفت: احتیاجی نیست مالکیت و قانونی بودن تصاحب سوابق شخص خواهان کسب گردد، حتی تقاضای خلاف این مورد نیز از طرف شخص خوانده مورد قبول نخواهد بود، و از طرفی نیز اگر سلطه شخص بر ملک یا حقش ثابت نشود یا تسلط او گسسته و یا قابل قبول برای هیچ شخصی نباشد، همینطور اگر مالکیت و حق او در شک و تردید قرار گیرد و شاهدانی در خصوص شهادت از حقوق فرد وجود نداشته باشد، همچین موردی از نظر قانون مالکیت محصوب نمی گردد.
ایجاد موانع را که ایجاد کردن مانع و یا به وجود آوردن شرایطی جهت جلوگیری از استفاده از چیزی می باشد که در اصطلاح الزام است که هر نوع کار و عللی که جهت پیشگیری از استفاده و بهره بردن خواهان از حق قانونی خود به کار گیرد را تعریف نمود. در این صورت هر گونه عملی که استفاده از حقوق حاصل یا بهره بردن خواهان را محدود نماید در مالکیت شکایت جلوگیری از حق می باشد.
دعوی جلوگیری از استفاده حق و مزاحمت از حق دعاوی بسیار پیچیده است که بدون استفاده از مشاوره حقوقی و بهره‌گیری از نظرات یک وکیل ملکی متخصص پیروزی در این دعوی بسیار سخت و در برخی موارد غیرممکن است. بنابراین بهتر است، قبل از هرگونه اقدامی از مشاوره حقوقی و یا تماس با وکیل استفاده کنید.
شماره تماس:09120466204
