وکیل سلمان احدی بیان مطالب حقوقی وکیفری و وکالت در دعاویی
مقالات مرتبط
صدور اجرائیه نسبت به کسری مبلغ چک مطابق قانون صدورچک :
در حال حاضر چند روش برای وصول چک مبلغ چک وجود دارد که در این مقاله گروه تحقیقاتی وکیل سلمان احدی سعی در توضیح وصول چک از طریق صدور اجرائیه نسبت به کسری مبلغ چک دارد .خوب اول باید بدونیم که چرا ما می خواهیم از طریق صدور اجرائیه نسبت به کسری مبلغ چک اقدام کنیم یا به قول معروف این روش چه مزایایی یا معایبی داره.
وصول چک از طریق صدور اجرائیه نسبت به کسری مبلغ چک مطابق قانون صدورچک چه فایده ای دارد؟
جواب :این روش به خاطر سرعتی که داردمی تواند برای دارنده ای که فقط به دنبال گرفتن مبلغ اصلی چک به همرا گرفتن حق الوکاله مطابق تعرفه است روش مناسبی باشد.
و همچنین در این روش هزینه دادرسی زیادی پرداخت نمی شود زیرا درواقع دادرسی صورت نمی گیرد و قضات دادگاه، فقط شرایط صدور اجرائیه را بررسی می کنند و با درخواست موافقت می نمایند.
معایب وصول مبلغ چک از طریق صدور اجرائیه نسبت به کسری مبلغ چک:
به نظر گروه تحقیقاتی وکیل سلمان احدی مهمترین عیوبی که در درخواست صدور اجرائیه نسبت به کسری مبلغ چک وجود دارد این است:
1- از این طریق امکان وصول خسارت تاخیر درتادیه وجود ندارد یعنی به جز مبلغ اصلی و همچنین حق الوکاله نمی توان چیزدیگری از صادرکننده دریافت کرد .
2-در این روش فقط علیه صادرکننده می توان اجرائیه صادر کردو نمی توان علیه دیگر مسئولین اقدام نمود البته صاحب حساب یک شرکت تجاری باشد وصاحبان مجاز اقدام به صدور چک کرده باشند هم علیه صاحب حساب (شرکت )و هم علیه صادرکنندگان صاحب امضای مجاز امکان صدور اجرائیه وجود دارد.
3- در این روش امکان دفاع برای صادر کننده چک محدود شده است و وی زمانی متوجه اجرائیه می شود که اجرائیه علیه وی صادر شده و چون در صدور اجرائیه دادرسی صورت نمی گیرد امکان دفاع از خود را ندارد البته درخواست ابطال اجرائیه برای وی وجو دارد که در ادامه مطالب به آن خواهیم پرداخت.
نکته :صاحبان امضای مجاز چه کسانی هستند؟
صاحبان امضای مجاز کسانی هستند که اسناد و اوراق بهادار شرکت را امضا می نمایند و مطابق صورتجلساتی که از قبل در اداره قبت شرکتها ثبت شده این اختیار به آنها داده شده است.
نحوه طرح دعوا برای صدور اجرائیه نسبت به کسری مبلغ چک
دارنده گواهی عدم پرداخت وچک برگشتی می تواند با مراجعه به دفتر خدمات الکترونیک قضایی و ثبت دادخواست از دادگاه صالح (محل اقامت صاحب حساب ،یا محل برگشت چک ) بدون دریافت حکم وقطعیت آن درخواست صدور اجرائیه بابت وجه چک را نماید.
شرایط وصول مبلغ چک از طریق صدور اجرائیه نسبت به کسری مبلغ چک
دادگاه مکلف است در صورت وجود شرایط زیر حسب مورد علیه صاحب حساب، صادرکننده یا هر دو اجرائیه صادر نماید.
الف ـ در متن چک، وصول وجه آن منوط به تحقق شرطی نشده باشد؛
ب ـ در متن چک قید نشده باشد که چک بابت تضمین انجام معامله یا تعهدی است؛
ج ـ گواهینامه عدم پرداخت توسط بانک به درخواست صادرکننده صادر شده باشد.
شرایط صدور گواهینامه عدم پرداخت توسط بانک به درخواست صادرکننده :
صادر کننده چک یا ذی نفع یا قائم مقام قانونی آنها با تصریح به اینکه چک مفقود با سرقت یا جعل شده با از طریق کلاهبرداری با خیانت در امانت یا جرائم دیگری تحصیل گردیده می تواند کتباً دستور عدم پرداخت وجه چک را به بانک بدهد، بانک پس از احراز هویت دستور دهنده از پرداخت وجه آن خودداری خواهد کرد و در صورت ارائه چک بانک گواهی عدم پرداخت را با ذکر علت اعلام شده صادر و تسلیم می نماید. دارنده چک میتواند علیه کسی که دستور عدم پرداخت داده شکایت کند و هرگاه خلاف ادعایی که موجب عدم پرداخت شده ثابت گردد دستور دهنده علاوه بر مجازات مقرر این قانون به پرداخت کلیه خسارات وارده به دارنده چک محکوم خواهد شد.
نکته :بانک تا چه زمانی وجه چک را به دلایل فوق پرداخت نمی کند؟
در موردی که دستور عدم پرداخت مطابق این ماده صادر میشود بانک مکلف است وجه چک را تا تعیین تکلیف آن در مرجع رسیدگی یا انصراف دستور دهنده در حساب مسدودی نگهداری نماید.
دستور دهنده مکلف است پس از اعلام به بانک شکایت خود را به مراجع قضایی تسلیم و حداکثر ظرف مدت یک هفته گواهی تقدیم شکایت خود را به بانک تسلیم نماید در غیر این صورت پس از انقضا مدت مذکور بانک از محل موجودی به تقاضای دارنده چک وجه آن را پرداخت می کند.
آیا در مورد تمام چک ها از بانک می توان خواست که وجه آنرا پرداخت نکند؟
پرداخت چک های تضمین شده و مسافرتی را نمی توان متوقف نمود مگر آنکه بانک صادر کننده نسبت به آن ادعای جعل نماید، در این مورد نیز حق دارنده چک راجع به شکایت به مراجع قضایی طبق قانون محفوظ خواهد بود.
وظیفه صادر کننده چک پس از صدور اجرائیه نسبت به کسری مبلغ چک:
صادرکننده مکلف است ظرف مدت ده روز از تاریخ ابلاغ اجرائیه، بدهی خود را بپردازد، یا با موافقت دارنده چک ترتیبی برای پرداخت آن بدهد یا مالی معرفی کند که اجرای حکم را میسر کند؛ در غیر این صورت حسب درخواست دارنده، اجرای احکام دادگستری، اجرائیه را طبق «قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مصوب ۱۳۹۴/۳/۲۳» به مورد اجراء گذاشته و نسبت به استیفای مبالغ مذکور اقدام می نماید.
راه حل دفاع در صدور اجرائیه چک از طریق دادگاه:
صادرکننده یا قائم مقام قانونی او می توانند دعاوی مانند مشروط یا بابت تضمین بودن چک یا تحصیل چک از طریق کلاهبرداری یا خیانت در امانت یا دیگر جرائم در مراجع قضائی اقامه کند، اقامه دعوی مانع از جریان عملیات اجرائی نخواهد شد؛ مگر در مواردی که مرجع قضائی ظن قوی پیدا کند یا از اجرای سند مذکور ضرر جبران ناپذیر وارد شود که در این صورت با أخذ تأمین مناسب، قرار توقف عملیات اجرائی صادر می نماید. در صورتی که دلیل ارائه شده مستند به سند رسمی باشد یا اینکه صادرکننده یا قائم مقام قانونی مدعی مفقودشدن چک بوده و مرجع قضائی دلایل ارائه شده را قابل قبول بداند، توقف عملیات اجرائی بدون أخذ تأمین صادر خواهد شد. به دعاوی مذکور خارج از نوبت رسیدگی می شود.
سوال :آیا بعد از تقاضای صدور اجرائیه چک مطابق قانون چک ،امکان مطالبه وجه چک وجود دارد؟
بله این امکان وجود دارد و تقاضای صدور اجرائیه در واقع یک امتیاز مضاعفی هست که قانونگذار اعطال کرده است.
سوال:آیا پس از صدور اجرائیه به طریق فوق ،درخواست اعسار از محکوم علیه پذیرفته می شود؟
پاسخ به این سوال نیز مثبت است ورسیدگی به اعسار با دادگاه صادر کننده اجرائیه است.
سوال :آیا پس از صدور اجرائیه ، دراجرای اجرای احکام از محکوم علیه نیم عشر دولتی نیز اخذ می شود؟
به نظر می رسد که از محکوم علیه باید نیم عشر دولتی نیز علاوه بر مبلغ اصلی چک اخذ شود.
سوال:آیا امکان درخواست صدور قرارتامین خواسته درموارد صدوراجرائیه مطابق قانون صدور چک وجود دارد؟
خیر تامین خواسته در این روش جایگاهی ندارد زیرا دادرسی دراین روش صورت نمی گیرد.
نمونه درخواست وصول کسری مبلغ چک از طریق صدوراجرائیه از دادگاه:
نمونه متن درخواست صدور اجراییه چک
خواهان: خانم / آقای …
خوانده: خانم / آقای …
وکیل یا نماینده قانونی:آقای سلمان احدی
تعیین خواسته و بهای آن: تقاضای صدور اجراییه نسبت به چک شماره … به مبلغ … ریال
دلایل و منضمات: کپی مصدق ۱) چک ۲) گواهی عدم پرداخت صادره از بانک “۳) مدرک مورد نیاز دیگر
شرح نمونه درخواست صدور اجراییه چک
ریاست محترم مجتمع قضایی “نام شهرستان محل اقامت خوانده”
نظر به اینکه چک شماره … به مبلع … ریال عهده بانک … شعبه … کد … توسط آقای / خانم … فرزند … تاریخ تولد / تاریخ ثبت … شماره شناسنامه / شماره ثبت … صادره / ثبت شده … شماره کد / کد شناسه … به نشانی …… کد پستی …. صادر و طبق گواهی عدم پرداخت مورخ … بانک فوق الذکر بلامحل اعلام شده است. لذا اینجانب … فرزند … تاریخ تولد / تاریخ ثبت … شماره شناسنامه / شماره ثبت … صادره / ثبت شده … شماره ملی / کد شناسه … به نشانی … کد پستی … دارنده چک، مطابق مادده ۲۳ قانون صدور چک درخواست صدور اجراییه نسبت به وصول مبلغ … ریال وجه چک فوق الذکر را دارم. ضمناً در صورت عدم انجام تعهد در ظرف مهلت مقرر / همزمان با ابلاغ اجراییه معادل وجه چک از اموال نامبرده با مشخصات … توقیف گردد.
امضاء متقاضی
نمونه رای دادگاه بدوی در مورد وصول کسری مبلغ چک از طریق صدوراجرائیه مطابق قانون صدورچک
رای دادگاه بدوی
در خصوص دعوی آقای با وکالت آقایان هر دو به شهرت …. به طرفیت آقای….. با وکالت آقای سلمان احدی دائر بر تقاضاي صدور حكم به ابطال اجرائیه شماره …… مورخه 1401/03/21 صادره در پرونده کلاسه …. شعبه محترم … دادگاه عمومی (حقوقی مجتمع قضايي عدالت به انضمام کلیه خسارات وارده دادرسي اعم از هزینه دادرسی و حق الوكاله راجع به چك عدم پرداخت آن به شماره های مورخ 1399/11/15 و شماره مورخ 1399/12/25 عهده بانک صادرات ایران شعبه سه راه نشاط، دادگاه نظر به محتویات دادخواست تقدیمی و مستندات ابرازی و اظهارات وکلای طرفین در جلسه دادرسی و نتیجه استعلام واصله از بانک محال علیه و صورت گواهی های عدم پرداخت پیوست پرونده و با لحاظ اینکه در روی چکهای متنازع فیه دو امضا منسوب به اشخاص ثالث آقای …. و خانم… که علی الظاهر جزو مديران و دارندگان حق امضای شرکت هستند ملاحظه میگردد و امضای خواهان صرفاً در ظهر اسناد تجاری متنازع فيه درج شده و اینکه مستفاد از مواد 1301 و 1304 قانون مدنی آن است که اصولاً امضای روی اسناد علیه امضا کننده قابل استناد است و از دیگر سو مستفاد از مواد 223،245،312 و 314 قانون تجارت آن است که در مورد بروات هم همین قاعده کلی حاکم بوده و النهایه امضای ظهر حسب مورد حمل بر ظهر نویسی و یا ضمانت خواهد شد و از دیگر سو با توجه به آنکه حسب مواد 19 و 23 قانون صدور چک صدور اجرائيه شامل صاحب حساب شرکت …..و صادر کننده بوده و در حالیکه با توجه به عدم ملاحظه امضای خواهان این وصف برقرار نرسید و گواهی آخرین تغییرات شرکت مورخه 1399/11/27 و ایضاً اینکه گواهی عدم پرداخت و پاسخ استعلام بانک محال علیه که دلالت بر صور ( امضا ) سند از ناحیه اشخاص حقیقی و حقوقی غیر از خواهان دارد حسب تصریح پاسخ استعلام بانک ….. ( مجموعاً دعوی خواهان وارد و مثبوت به نظر رسیده و مستنداً به مواد صدر الذکر از قوانین مدنی، تجارت و صدور چک ماده 197 قانون آئین دادرسی مدنی حکم به بطلان اجرائيه متنازع فيه صرفا نسبت به خواهان صادر و اعلام و در خصوص ابطال اجرائیه نسبت به سایر اشخاص مندرج در اجرائیه متنازع فیه خواهان ذی سمت در دعوی مطروحه نبوده و لهذا مستنداً به بند 10 ماده 84 و ماده 89 قانون آیین دادرسی مدنی قرار رد دعوا صادرو اعلام می گردد. رای صادره حضوری است و ظرف مهت بیست روز پس از ابلاغ قابل اعتراض در دادگاههای محترم تجدید نظر استان تهران خواهد بود.
لایحه تجدید نظرخواهی گروه تحفیقاتی وکیل سلمان احدی درمورد پرونده فوق :
به نام خدا
رؤسا و مستشاران دادگاه تجدیدنظر استان تهران
با سلام
احتراماً در خصوص پرونده کلاسه ….. با شماره بایگانی ….. که در شعبه 101 دادگاه عمومی و حقوقی تهران با شماره دادنامه …. که علیه موکل ……صادرشده است، در مهلت قانونی و با اختیارات حاصله مطابق وکالتنامه و ماده 348 قانون آیین دادرسی اعتراض شدید خود را نسبت به دادنامه معترض‌عنه به شرح آتی معروض می‌دارد :
شرح ماوقع:
در راستای اعمال ماده 23 قانون صدور چک و با در دست داشتن دو فقره چک که مربوط به شرکت …. و به وکالت از موکل از شعبه ….درخواست صدور اجرائیه شد که پس از صدور اجرائیه طرف پرونده درخواست ابطال اجرائیه را مطرح نمودند که منجر به صدور حکم ابطال اجرائیه توسط دادگاه محترم بدوی علیه موکل اصدار یافته است در ذیل تجدیدنظرخواهی خود را اعلام می‌داریم:
مقدمه:
همان‌طور که قضات محترم اطلاع دارند مطابق عرف بانکداری کشور، اگر در زمان صدور چک در متن آن قلم‌خوردگی یا اشتباهی رخ دهد صادرکننده با امضاء در ظهر چک نسبت به اصلاح آن اقدام می‌نماید و بدین طریق سند مزبور با پشت‌نویسی در بانک قابل وصول خواهد بود و لازم به ذکر است که مطابق عرف مذکور که کارگران ساده بازاری نیز از آن اطلاع دارند تنها صادرکننده اختیاراصلاح اعداد وارقام را خواهد داشت.
دفاعیات:
1-مطابق گواهی آخرین روزنامه رسمی تغییرات شرکت…مورخ 27/11/1399 که در متن رأی بدوی نیز به این صورتجلسه ثبت‌شده، اشاره‌شده است، کلیه اوراق بهادار و تعهدآور شرکت مهان سورا از قبیل چک –سفته –برات –قراردادها و عقود می‌بایست با امضای جمعی و اتفاقی مدیرعامل (…….) و امضای رئیس هیئت‌مدیره (آقای ……) و امضای نائب رئیس (……) صادر می‌شده تا معتبر تلقی شود، حال اینکه تاریخ صدور یکی از چک های موضوع دعوا به شماره … به تاریخ 25/12/1399 مربوط به بانک صادرات بعد از آخرین صورتجلسه تغییرات بوده و تمامی اعضاء بااطلاع کامل از وضع جدید این سند را صادر کرده‌اند. حال سؤال مهم این است که چطور آقای …. و وکلای محترم ایشان ادعا دارند که امضای ایشان در ظهر چک در مقام ضمانت بوده است درحالی‌که مطابق آخرین روزنامه رسمی تغییرات شرکت … که کپی آن به پیوست تقدیم میگردد برای صدور چک و معتبر تلقی شدن آن امضای آقای…. جزء ارکان اصلی و ایشان جزءمدیران سمت دار و جز صاحبان امضای مجاز بوده است که این مهم قابل‌استعلام از بانک صاحب حساب می‌باشد که گویای واهی بودن ادعای نامبردگان و صحت عرایض می‌باشد.
2-در متن رأی بدوی شعبه ….. قاضی محترم استدلال نموده اندکه امضای ظهر چک حسب مورد حمل بر ظهر نویسی و یا ضمانت خواهد بود اما این نظر درجایی موردقبول می‌باشد که هیچ اماره و نشانه‌ای دیگری دال برخلاف وجود نداشته باشد. حال‌آنکه در پشت یکی از چک ها رقم و تاریخ اصلاح‌شده و در ذیل آن امضای آقای …… نیز دیده میشود که مطابق عرف بانکداری که در مقدمه ذکر شد فقط صادرکننده اختیار تصحیح را دارد نه ضامن یاظهرنویس واین نکته که وجود امضای ایشان دقیقاً ذیل نوشته اصلاحی نشان از تأیید دارد، بنابراین این موضوع نیز به‌خوبی نشان می‌دهد که امضای آقای … در مقام صادرکننده در ظهر چک درج‌شده است و دادگاه محترم بدوی به این مهم توجه نکرده است.
علی‌ای‌حال با عنایت به‌مراتب معنونه از قضات دانشمند تجدیدنظر تقاضای رسیدگی و صدور رأی شایسته مبنی بر نقض دادنامه معترض‌عنه و رد خواسته تجدیدنظر خوانده مورد استدعاست.
بدوا مزید امتنان وتشکر حاصل است.
سلمان احدی
وکیل پایه یک دادگستری
به وکالت از……
نمونه رای دادگاه تجدید نظر در مورد پرونده مطالبه کسری مبلغ چک از طریق اجرائیه صادره مطابق قانون صدور چک:
رای دادگاه تجدید نظر
در خصوص تجدید نظر خواهی ….. با وکالت سلمان احدی بطرفیت -1 …. -2 شرکت … -3 … نسبت به دادنامه شماره … تاريخ 1402/3/21 صادره از شعبه …. دادگاه عمومی حقوقی تهران که به موجب آن الف حکم بر بطلان اجرائیه شماره …. تاريخ 1401/3/21 نسبت به تجدید نظرخوانده ردیف اول ب قرار رد دعوای تجدید نظر خوانده ردیف اول به خواسته ابطال اجرائیه نسبت به سایر نام تجدید نظر خواندگان ردیف های دوم الی محکوم عليهم مندرج در اجرائیه به لحاظ ذی نفع نبودن صادر و اعلام شده است به شرح دادخواست تقدیمی، اولاً: علت درج در دادخواست تجدید نظر معلوم و مشخص نمیباشد زیرا نامبردگان جزء خواندگان مرحله بدوی نبوده اند و از طرفی در خصوص دعوای تجدید نظر خوانده ردیف اول مبنی بر ابطال کل اجرائیه به میزان مسؤولیت تجدید نظر خواندگان مذکور قرار رد دعوا صادر و اعلام شده است بنابراین قرار رد دادخواست تجدید نظر در این خصوص صادر و اعلام میگردد ثانیا -1 از باب ارشاد قضایی به شعبه محترم بدوی اعلام میشود استفاده از کلمه آخر على الظاهر که جزمی و قاطع نظر دادگاه نمیباشد موجب تضعیف نظر و رأی میگردد. ثانیا در متن چک استنادی اشاره ای به اینکه چک در وجه تجدید نظر خوانده ردیف اول صادر شده است وجود ندارد. ثالثاً: با توجه به اینکه در زمان صدور چک نامبرده اخیر جزء مدیران شرکت …. بوده که بعد از صدور چک جزء صاحبان امضاء نیز قرار گرفته است بنابراین امضای ظهر چک به عنوان ظهرنویس و ضامن تلقی نمی گردد و ادعای تجدید نظر خواه مبنی بر اینکه با توجه به تغییر مدیر عامل شرکت یاد شده امضای ظهر چک توسط تجدید نظر خوانده ردیف اول از باب صاحب امضاء بوده است مقرون به واقع تشخیص داده می شود و به استناد ماده 19 از قانون صدور چک دارای مسئولیت تضامنی با صاحب امضای دیگر و صاحب حساب می باشد در نتیجه ضمن نقض دادنامه حکم بر بطلان دعوای خواهان بدوی صادر و اعلام می گردد این حکم با استناد به مواد 330 368 358 و 365 از قانون آیین دادرسی مدنی صادر شده و قطعی است.
رئیس شعبه ….دادگاه تجدید نظر استان تهران
مستشار شعبه ….دادگاه تجدید نظر استان تهران
