وکیل سلمان احدی بیان مطالب حقوقی وکیفری و وکالت در دعاویی
مقالات مرتبط
اذن خروج از کشور.
یکی از دغدغه‌های بسیاری از زنان و دختران، بحث اذن خروج از کشور و یا اجازه خروج از کشور است که با توجه به قانون کشورمان محدودیت‌هایی برای این قشر از جامعه ایجادشده است.
شرایط اذن خروج از کشور برای زنان و دختران
مطابق با ماده ۱۸ قانون صدور گذرنامه، تمامی دختران زیر ۱۸ سال برای خروج از کشور نیاز به اذن ولی قهری یعنی پدر و در صورت فوت جد پدری دارند.
چنانچه، دختری ازدواج نماید، اجازه خروج از کشور در اختیار شوهر خواهد بود.
اگر زنی قبل از ازدواج با رعایت شرایط قانونی، موفق به اخذ گذرنامه شود، پس از ازدواج تا پایان مهلت اعتبار گذرنامه میتواند از کشور خارج شود. اما برای تمدید گذرنامه نیازمند اذن شوهر خواهد بود.
اذن خروج از کشور صرفاً، با وکالت رسمی و در دفتر اسناد رسمی قابل‌قبول خواهد بود.
زنانی که با همسر خود مقیم خارج از کشور هستند، و یا شوهر خارجی دارند، از این قاعده مستثنا هستند.
چنانچه مرد به زن اجازه خروج از کشور را بدهد، میتواند در شرایطی خاص (مثلاً الزام به تمکین) و پس از صدور حکم قطعی، تقاضای ممنوع‌الخروج شدن همسر خود را داشته باشد.
چنانچه ثابت شود، که سفر زن یا دختر به خارج از کشور ضروری و به مصلحت وی می‌باشد (مثلاً برای درمان) میتواند با حکم دادگاه و بدون اذن پدر و یا همسر از کشور خارج شود.
در طلاق توافقی درصورتی‌که زوجین فرزند دختر داشته و حضانت به مادر سپرده‌شده، پیشنهاد می‌گردد که در هنگام اجرای صیغه طلاق، زوجه یک وکالت رسمی برای انجام امور گذرنامه و خارج کردن دختر به‌قصد سفر سیاحتی، زیارتی و … از همسر خود بگیرد.
اجازه خروج از کشور خانمهای مطلقه
همانطور که گفته شد بانوان تا سن ۴۰ سالگی نیاز به اجازه سرپرست خود برای خروج از کشور دارند اما زنان مطلقه تا سقف سنی ۴۰ سال برای گرفتن گذرنامه نیازمند اجازه ولی قهری (پدر، جد پدری) یا دادگاه هستند.
افراد واجد شرایط دریافت گذرنامه
1-افرادی که مشخصات زیر رادارند برایشان گذرنامه ثبت خواهد شد:
2-افرادی که سن آنها کمتر ۱۸ سال است.
3-کسانی که اجازه کتبی ولی یا قیوم خود رادارند.
4-کسانی که وظیفه‌های عمومی به گردن دارند البته با اجازه کتبی اداره عمومی.
5-بانوانی که کمتر ۱۸ سال دارند اما ازدواج‌کرده‌اند با اجازه کتبی همسر خود.
6-بانوانی که شوهر خارجی دارند.
7-بانوانی که مقیم خارج از کشور هستند.
مدارک لازم جهت اخذ گذرنامه عبارت‌اند از:
1-اصل شناسنامه و کارت ملی و یا تأییدیه ثبت‌احوال برای کلیه متقاضیان
2-ارائه اصل آخرین پاسپورت در صورت معتبر بودن
3-عکس بیومتریک، (آقایان بدون کلاه و عینک و … به طوری که پیشانی و گوش‌ها مشخص باشند. همچنین رنگ لباس و زمینه یکسان نباشد و خانم‌ها با حجاب کامل بدون آرایش و زیورآلات، با استفاده از روسری و یا مقنعه ساده و تیره به طوری که گردی صورت مشخص باشد. برای دختران بالای ۶ سال با حجاب کامل)
4-اجازه محضری برای افراد زیر ۱۸ سال از سوی پدر و یا قیم قانونی
5-افراد بالای ۱۵ سال ضمن حضور در دفتر باید شناسنامه عکس دار ارائه نمایند.
6-افراد زیر ۱۵ سال ضمن حضور در دفتر می بایست گواهی اشتغال به تحصیل، دفترچه بیمه و یا گذرنامه عکسدار ارائه نمایند.
نکته: برای افراد زیر ۶ سال، کودک باید در دفتر حاضر شده و ولی کودک یک قطعه عکس از کودک خود را ارائه نماید.
موارد مربوط به صدور و تمدید گذرنامه برای بانوان:
1-اجازه محضری برای بانوان متأهل از سوی همسر
2-در مورد بانوان مقیم خارج در صورتی که شوهر خارجی اختیار نموده باشد نیازی به اجازه محضری همسر ندارند، همچنین اقامت با گذرنامه ایرانی قابل قبول است.
3-هم چنین بانوانی که همسر آنها فوت نموده، باید اصل گواهی فوت همسر و یا اصل شناسنامه باطل شده همسر و بانوان مطلقه می بایست اصل طلاق نامه را ارائه نمایند.
قوانین و مقررات در مورد خروج دختران و زنان در قانون اساسی
یکی از این قوانین بند ۳ ماده ۱۸ قانون گذرنامه درباره خروج زنان متأهل از کشور است. به‌موجب این قانونی که در سال ۱۳۵۱ به تصویب رسیده است: برای اشخاص زیر با رعایت شرایط مندرج در این ماده گذرنامه صادر می‌شود.. دربند ۳ آن مقررشده… زنان شوهردار ولو کمتر از ۱۸ سال تمام، با موافقت کتبی شوهر و در مواقع اضطراری اجازه دادستان شهرستان محل درخواست یا در آن حداکثر ظرف سه روز اعلام داد، کافی است. زنانی که با شوهر خود مقیم خارج هستند وزنانی که شوهر خارجی اختیار کرده و به تابعیت ایران باقی‌مانده‌اند از شرط این بند مستثنا می‌باشند.
همچنین در ماه ۱۹ این قانون آمده است:
((در صورتی که موانع صدور گذرنامه بعد از صدور آن حادث شود یا کسانی که به‌موجب ماده ۱۸ صدور گذرنامه موکول به اجازه آنان است از اجازه خود عدول کنند از خروج دارنده گذرنامه جلوگیری و گذرنامه تا رفع مانع ضبط خواهد شد))
بنابراین حتی اگر زن با اجازه شوهر خود گذرنامه اخذ کرده باشد، شوهر میتواند از اجازه خود عدول کند و مانع خروج زن از کشور شود و او را ممنوع‌الخروج کند. زنانی که دارای مناصب سیاسی هستند مشمول ماده ۱۰ این قانون می‌شوند در این ماده تفاوتی بین مؤنث یا مذکر بودن صاحبان این مناصب وجود ندارد.
بنابراین اخذ گذرنامه سیاسی مشمول تشریفات خاص خود می‌باشد و از شمول بند ۳ ماده ۱۸ قانون استثنا شده و خروج زنان صاحب‌منصب از کشور را تسهیل نموده تا نیازی به کسب اجازه از همسر جهت خروج از کشور نداشته باشند. چراکه همسر با اشتغال زوجه موافقت نموده و سفر و خروج از کشور از لوازم این نوع اشتغال محسوب می‌شود و طبق قاعده حقوقی «اذن در شی‌ء اذن در لوازم آن است»، زوجه دیگر به اذن همسر خود احتیاج ندارد. صرف‌نظر از استثنائاتی که وجود دارد این قانون مشکلات عدیده‌ای را برای زنان به همراه آورده است.
راه‌حل قانونی خروج از کشور برای بانوان شوهردار
بعضی از بانوان در ضمن عقد نکاح شرط نمایند که زن، حق خروج از کشور را داشته باشد و یا اینکه پس از عقد نکاح، به‌صورت جداگانه، طی یک وکالت‌نامه‌ای به‌صورت بلاعزل، با مراجعه به یکی از دفاتر اسناد رسمی، اجازه خروج از کشور را از همسر خود اخذ نموده تا برای هر بار خروج از کشور، نیازمند اخذ اجازه مجدد نباشند.
نکته مهم این است که صرف درج حق خروج از کشور زن در عقدنامه، موردقبول اداره گذرنامه نمی‌باشد و حتماً لازم است که طی یک وکالت‌نامه بلاعزل دریکی از دفاتر اسناد رسمی، این حق توسط زوج به زوجه داده شود.
ناگفته نماند که بعضی از دفاتر اسناد رسمی با استناد به اینکه مدت اعتبار هر گذرنامه ۵ سال است، از تنظیم وکالت‌نامه بلاعزل مرد به همسر خود جهت خروج از کشور، بدون محدودیت زمانی خودداری نموده و می‌گویند اجازه شوهر بعد از پنج سال مجدد باید اخذ گردد، اما اگر وکالت‌نامه بلاعزل دارای محدودیت زمانی نباشد، مرتباً قابل‌استفاده بوده و نیازمند اخذ مجدد اجازه نمی‌باشد.
فلذا توصیه می‌گردد حتی در صورت اخذ حق خروج از کشور طی شرط ضمن عقد ازدواج، حتماً طی یک وکالت‌نامه بلاعزل جداگانه نیز، این حق از مرد اخذ گردد.
قانون در مورد زنان در تیم‌های ملی ایران چیست؟
در سال‌های اخیر ممنوعیت خروج بعضی از بانوان ملی‌پوش از کشور توسط همسرانشان، ضرورت تغییر این قانون را آشکار کرد. این اتفاقات سبب شد که طرح اصلاح ماده ۱۸۹ قانون گذرنامه در مجلس مطرح شود، بر اساس تبصره الحاقی این طرح، حج تمتع، شرکت در مسابقات و همایش‌های علمی، فرهنگی و اقتصادی به نمایندگی از طرف ایران با تائید مراجع ذی‌صلاح جزو موارد اضطراری محسوب می‌شود و ذی‌نفع حق دارد نسبت به نظر دادستان در مدت ۱۰ روز پس از ابلاغ به مراجع صالح اعتراض کند. البته درگذشته نیز زن می‌توانست در موارد اضطراری مانند درمان پزشکی با اجازه دادستان از کشور خارج شود.
آیا خروج زوجه که در عقد نکاح موقت است نیازمند اجازه زوج است؟
اولاً برابر صدر ماده ۱۸ قانون گذرنامه و بند سوم آن، ارائه موافقتنامه کتبی شوهر، یکی از شرایط صدور گذرنامه برای «زنان شوهردار» است؛ بنابراین، زوجه هرچند در قید زوجیت موقت باشد، چون مشمول عنوان «زن شوهردار» است، مشمول حکم مقرر در ماده مذکور بوده و برای خروج از کشور نیازمند اجازه همسر است و زوج نیز میتواند ممنوعیت خروج وی از کشور را درخواست کند. ثانیاً مراجع انتظامی ازجمله پلیس مهاجرت و گذرنامه، مجوزی برای ترتیب اثر ندادن به مفاد اسناد رسمی ازجمله اسناد سجلی را ندارند ولی چنانچه اسناد سجلی دلالتی بر وجود علقه زوجیت نداشته و برابر این اسناد، متقاضی، مجرد باشد، باید برای وی گذرنامه صادر شود؛ مگر آنکه مرجع قضایی در این خصوص دستور موقت و یا رأی قطعی در خصوص زوجیت صادر کرده باشد.
جهت مشاوره تلفنی یا واتساپی با شماره 09120466204 تماس بگیرید.
