وکیل سلمان احدی بیان مطالب حقوقی وکیفری و وکالت در دعاویی
مقالات مرتبط
مطالبه وجه سفته
یکی از دعاوی مالی مطرح در دادگاه‌ها و شوراهای حل اختلاف، مطالبه وجه سفته است. سفته یک سند تجاری است که به موجب آن، فرد صادر کننده سفته متعهد می‌شود که مبلغ مندرج در سفته را به صورت عندالمطالبه و یا در زمان مشخص (تاریخ سر رسید سفته) به شخص دیگر بپردازد.
براساس ماده ۳۰۷ قانون تجارت: « سفته طلب سندی است که به موجب آن امضاء کننده تعهد می‌کند مبلغی در موعد معین یا عندالمطالبه در وجه حامل یا شخص معین و یا به حواله کرد آن شخص کارسازی نماید».
ویژگی‌های سفته
برای آن که سفته، دارای اعتبار باشد، باید موارد ذیل در آن درج و رعایت شده باشد:
تاریخ صدور: تاریخی است که فرد صادرکننده در آن روز، سفته را به فرد گیرنده سفته تحویل می‌دهد.
مبلغ سفته: در حاشیه سفته، معمولاً سقف تعهد سفته ذکرشده است. اما برای اعتبار سفته می‌بایست مبلغ دقیق بدهی هم به عدد و هم به حروف در قسمت‌های مشخص‌شده وارد شود.
تاریخ سررسید یا تأدیه: تاریخی است که در آن روز می‌بایست مبلغ تعیین‌شده در سفته توسط فرد صادرکننده به فرد گیرنده سفته پرداخت شود.
تعیین گیرنده وجه سفته: هم می‌توان در وجه حامل صادر نمود و هم به جهت اطمینان بیشتر در وجه شخص موردنظر صادر کرد و علاوه بر حق انتقال به غیر را از وی سلب نمود.
ابطال تمبر مالیاتی: این مورد درواقع خرید برگ سفته است که از طریق شعب بانک ملی و یا دکه‌های روزنامه‌فروشی و … انجام می‌شود.
واخواست سفته
یکی از مهم‌ترین کدرهایی که فرد گیرنده سفته، در صورت عدم وصول طلب خود باید انجام دهد، واخواست سفته است. در واخواست سفته، فرد دارنده سفته می‌بایست ظرف مدت ۱۰ روز از زمان سررسید سفته، در فرم‌های مخصوص بانکی و یا فرم‌های قضایی مخصوص، اعتراض خود را نسبت به عدم وصول سفته به بدهکار اعلام نماید. مهم‌ترین مزیت این اعتراض که واخواست نامیده می‌شود، استفاده از قرار تأمین خواسته بدون خسارت احتمالی است و فرد دارنده سفته می‌تواند با هزینه بسیار اندکی، اموال بدهکار را توقیف نماید. بدون واخواست کردن سفته، پس از ۱۰ روز تبدیل به سند عادی شده و وصول آن بسیار دشوارتر حالت عادی خواهد بود.
مراحل دادخواست مطالبه وجه سفته از طریق دادگاه یا شورای حل اختلاف
درصورتی‌که سفته واخواست شده باشد، برای افراد ساکن ایران، یک سال و برای افراد مقیم خارج، دو سال مهلت استفاده از تأمین خواسته وجود دارد. بنابراین، ظرف مدت ذکرشده باید به دفتر خدمات قضایی مراجعه و دادخواست مطالبه وجه سفته ثبت شود. کپی کارت ملی و شناسنامه، و کپی مصدق سفته‌ها مهم‌ترین مدارکی است که باید هنگام ثبت دادخواست همراه فرد خواهان باشد. همچنین در صورت واخواست، هم‌زمان با اصل مبلغ خواسته و خسارت تأخیر باید صدور قرار تأمین خواسته را از مرجع قضایی مطالبه نمود. این قسمت مهم‌ترین بخش کار است و پیشنهاد می‌شود حتماً از مشاوره حقوقی با وکیل سفته استفاده نمایید.
پس از ثبت دادخواست، چنانچه مبلغ خواسته، کمتر از ۲۰ میلیون باشد، به شورای حل اختلاف نزدیک به محل صدور سفته و یا محل اقامت خوانده و اگر بالای ۲۰ میلیون تومان باشد، به دادگاه صالح ارجاع خواهد شد.
با قبول قرار تأمین خواسته می‌توان اموال منقول و غیرمنقول دارای سند رسمی ازجمله حساب بانکی، خودرو، ملک، سهام شرکت و یا بورس و … را قبل از جلسه دادگاه توقیف نمود.
در جلسه دادگاه، چنانچه فرد بدهکار نتواند اسناد پرداخت بدهی خود را ارائه نماید و یا نتواند اثبات کند که سفته به‌صورت امانی و ضمانی بوده (و دلیلی برای اجرا گذاشتن آن وجود نداشته است)، به پرداخت اصل مبلغ و نیز خسارت تأخیر تأدیه، هزینه دادرسی، هزینه وکیل طبق تعرفه و … در حق خواهان محکوم می‌گردد.
چنانچه اموالی از فرد بدهکار شناسایی و توقیف‌شده باشد، بدهی فرد از اموال توقیف‌شده پرداخت می‌گردد.
اگر اموالی شناسایی نگردد، بدهکار می‌تواند برای جلوگیری از صدور حکم جلب، تقاضای اعسار نماید. در صورت موافقت با دادخواست اعسار بدهکار، مبلغی از بدهی به‌صورت شرایط مطالبه سفته
شرایط مطالبه وجه سفته
برای بررسی شرایط مطالبه سفته و دادگاه صالح آن ابتدا به بررسی اصطلاحات حقوقی موجود در آن می‌پردازیم . صلاحیت : صلاحیت یعنی شایستگی یک دادگاه برای رسیدگی به موضوع دعوا . برای مثال : دادگاه حقوقی شایستگی رسیدگی به مسائل کیفری را ندارد ، چک اگر موعد دار باشد کیفری تلقی شده و دادگاه حقوقی صالح به رسیدگی نمی‌باشد . اگر دادگاهی در موضوعی خارج از صلاحیت خود حکمی صادر کند آن حکم کان لم یکن تلقی شده و رسیدگی در دادگاه صالح از سر گرفته می‌شود . واژه کلیدی دوم در این بحث سفته می‌باشد . سفته نوعی از سند پرداخت است که در آن شخص متعهد می‌شود که مبلغ مشخصی را در تاریخ مشخص یا عندالمطالبه به شخص معین یا به حواله‌کرد یا در وجه حامل پرداخت کند . رعایت شرایط زیر برای مطالبه سفته الزامی است :
۱- دارنده سفته باید در موعد مقرر ( سررسید ) وجه سفته را مطالبه کند . اگر پرداخت شد که مشکلی نیست در غیر این صورت دارنده سند ( سفته ) باید ظرف ده روز کاری نسبت به عدم وصول وجه سفته اقدامی انجام دهد که اصطلاحاً به این اقدام واخواست گفته می‌شود . واخواست ، اعتراض رسمی نسبت به عدم وصول وجه سفته می‌باشد . واخواست حتماً باید در برگه‌های آماده دادگستری تنظیم و تقدیم دادگاه گردد و تنظیم هرگونه واخواست برای پرداخت وجه سفته که از سوی دارنده آن برای صادرکننده سفته ارسال شود فاقد ارزش حقوقی است و واخواست تلقی نمی‌شود .
برگه واخواست در سه نسخه تنظیم می‌شود و رونوشت سفته به آن ضمیمه می‌گردد و به آدرس صادرکننده که دارنده در برگه واخواست ذکر کرده ارسال می‌شود . برگه دوم در محل تحویل صادرکننده می‌گردد و برگه اصلی به دارنده سفته تحویل داده می‌شود و برگه سوم در دفتر دادگاه بایگانی می‌شود .
۲- اگر سفته ظهر نویسی شده باشد یعنی سفته دست‌به‌دست شده باشد و افرادی آن را پشت‌نویسی کرده باشند تمامی افراد مذکور در برابر دارنده مسئولیت تضامنی دارند ، مسئولیت تضامنی یعنی دارنده به هرکدام از ظهر نویس ها که مراجعه کند می‌تواند تمام وجه سفته را از آن‌ها مطالبه کند و آن‌ها موظف به پرداخت هستند .
دارنده سفته برای استفاده از مسئولیت تضامنی ظهر نویسان باید ظرف یک سال از تاریخ واخواست دادخواست خود را به دادگاه تقدیم کند در صورت عدم رعایت این بازه زمانی دارنده سند هیچ حقی در برابر ظهر نویسان نخواهد داشت و مسئولیت تضامنی مذکور برای ظهر نویسان منتفی است .
۳ – با رعایت این دو شرط دارنده سفته می‌تواند از دادگاه رسیدگی‌کننده به دعوا توقیف اموال صادرکننده را قبل از رسیدگی و صدور حکم تقاضا کند و دادگاه می‌تواند وجه موجود در سفته را پس از صدور حکم از اموال صادرکننده به‌صورت وجه نقد یا مال توقیف‌شده به دارنده تحویل دهد در غیر این صورت دارنده سفته که چنین اقدامی کرده پس از صدور حکم نسبت به بقیه طلبکاران دارای حق اولویت می‌باشد نقد و مابقی به‌صورت اقساط پرداخت خواهد گردید.
دادگاه صالح در دعاوی سفته
باید در هنگام تکمیل سفته، محل انجام تعهد نیز ذکر شود. در این حالت درصورتی‌که صادرکننده سفته تعهد خود را انجام ندهد، دارنده سفته برای مطالبه سفته می‌تواند به دادگاه محل انجام تعهدی که در سفته قیدشده رجوع کند. در مواردی که محل انجام تعهد در سفته ذکر نشده باشد، دادگاه محل اقامت صادرکننده سفته صلاحیت رسیدگی به موضوع را دارد. لازم به ذکر است، اگر دادخواست سفته کمتر از بیست میلیون تومان باشد باید در شورای حل اختلاف محل اقامت خوانده (صادرکننده سفته) مطرح شود و سفته‌ای که مبلغ آن بیشتر از بیست میلیون تومان است باید در دادگاه محل اقامت خوانده (صادرکننده) شود.
چگونه می توان نسبت به مطالبه سفته امانی اقدام نمود؟
هنگامیکه سفته به‌عنوان امانت به دیگری داده می‌شود و به‌اصطلاح سفته امانی در دست دیگری وجود دارد، این مورد باید نزد دادگاه به اثبات برسد. یعنی دادگاه به‌صرف ادعای خیانت‌درامانت سفته ترتیب اثر نداده و این امر باید نزد محکمه به اثبات برسد. در اکثر موارد انجام معاملات میان طرفین و انجام توافقات ایشان به‌صورت کتبی شکل‌گرفته و با شرح مفصل به رشته تحریر درمی‌آیند. در این مواقع استناد به قرارداد کتبی بسیار مفید و راه گشا می‌باشد. به این نحو که در قرارداد کتبی در قالب شرط مرضی‌الطرفین و یکی از بندهای قرارداد ذکر گردیده است، که سفته شماره فلان به‌صورت امانی به دیگری سپرده‌شده است.
شما می‌توانید ابتدا اظهارنامه مبنی بر استرداد سفته و اعطای مهلت بیست‌وچهارساعته به شخص امین بدهید و سپس دادخواست استرداد لاشه سفته بدهید و از شهادت شهود مبنی بر عدم بدهکاری به وی وامانی بودن سفته استفاده کنید.
آیا می‌توان سفته را از طریق اجرای ثبت به اجرا گذاشت؟
چون سفته از اسناد لازم‌الاجراست ، درصورتی‌که دارنده به وظایف قانونی خود عمل کرده باشد ، می‌تواند علیه صادرکننده ، پشت‌نویس و ضامن به اجرای اسناد رسمی واقع در اداره ثبت مراجعه و تقاضای توقیف اموال بلامعارض اشخاص فوق و وصول طلب خود را کند
مدت‌زمان مطالبه وجه سفته چقدر هست؟
از زمان طرح دادخواست مطالبه وجه سفته تا زمان اجرای حکم به‌طور تقریبی (برحسب شعبه رسیدگی‌کننده متفاوت است) ممکن است ۷ الی ۸ ماه زمان ببرد و نهایتاً چنانچه محکوم‌علیه یا همان صادرکننده سفته مالی برای توقیف نداشته باشد و تکلیف پرداخت را نیز مشخص نکند می‌توانید نسبت به گرفتن حکم جلب اقدام نمایید که کل این پروسه تقریباً یک سال زمان خواهد برد.
نمونه دادخواست مطالبه وجه سفته
خواهان :مشخصات دارنده سفته‌ها
خوانده: مشخصات صادرکننده/ ظهر نویس/ ضامن سفته‌ها
وکیل یا نماینده حقوقی:سلمان احدی وکیل دادگستری،آدرس تهران شهرک غرب ،چهارراه درختی ،خیابان کوثر
تعیین خواسته و بهای آن:
صدور حکم مبنی بر محکومیت تضامنی خواندگان به پرداخت وجوه مندرج در سفته‌های مدرکیه به شرح متن به مبلغ … ریال و پرداخت هزینه دادرسی و حق‌الوکاله و خسارت تأخیر تأدیه وفق ماده522 ق.آ.د.م و بدوا” صدور قرار تأمین خواسته به مبلغ … ریال از اموال بلامعارض خواندگان
دلایل و منضمات:
۱ـ تصویر مصدق سفته‌های مدرکیه ۲ـ تصویر مصدق واخواست‌نامه سفته‌ها ۳ـ وکالت‌نامه
ریاست محترم مجتمع قضایی …
سلام‌علیکم؛
احتراماً” این‌جانب وکیل خواهان، نکات ذیل را به استحضار می‌رساند:
اولاً”؛ با عنایت به اینکه مستند به تصویر مصدق … فقره سفته‌های مدرکیه به شماره‌های خزانه‌داری کل … لغایت … خوانده ردیف اول، مبادرت به صدور سفته‌های مدرکیه فوق‌الذکر و خوانده ردیف دوم، به‌عنوان ظهرنویس/ ضامن، ظهر سفته‌ها را امضاء نموده و به موکل در ازاء طلب وی، تحویل داده است.
ثانیاً”؛ با توجه به اینکه موکل، مستند به تصویر مصدق واخواست‌نامه سفته‌های مدرکیه، در فرجه قانونی ده‌روزه مندرج در ماده280 قانون تجارت ناظر به ماده309 همان قانون، مبادرت به واخواست (اعتراض عدم تأدیه) سفته‌ها نموده است.
ثالثاً”؛ با لحاظ اینکه مستند دعوی موکل، اوراق تجاری واخواست شده است و وفق بند «ج» ماده۱۰۸ قانون آئین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی، صدور تأمین خواسته، در صورتیکه سفته‌های مدرکیه در فرجه قانونی واخواست شده باشد، منوط و موکول به تودیع خسارت احتمالی نمی‌باشد.
رابعاً”؛ با نظر به اینکه وفق ماده۲۹۲ قانون تجارت که مقرر می‌دارد: «پس از اقامه دعوی، محکمه مکلف است به‌مجرد تقاضای دارنده براتی که به علت عدم تأدیه، اعتراض شده است، معادل وجه برات را از اموال مدعی علیه به‌عنوان تأمین، توقیف نماید» و مفاد این ماده، بر اساس ماده۳۰۹ همان قانون، به سفته واخواست شده نیز تسری یافته است.
خامسا”؛ عنایتا” به اینکه وفق ماده۲۴۹ قانون تجارت ناظر به ماده۳۰۹ همان قانون، در مانحن‌فیه، خواندگان ردیف‌های اول و دوم، به‌عنوان صادرکننده و ظهرنویس/ ضامن، در قبال موکل، مسئولیت تضامنی دارند.
سادساً”؛ باملاحظه اینکه موکل، خوف از نقل‌وانتقال اموال توسط خواندگان ردیف‌های اول و دوم، را دارد.
لذا موارد ذیل مورد استدعاست:
۱ـ بدوا” صدور قرار تأمین خواسته به مبلغ … ریال از اموال بلامعارض خواندگان ردیف‌های اول و دوم، وفق بند «ج» ماده۱۰۸ ق.آ.د.م و مواد۲۸۰ و۲۹۲ ناظر به ماده۳۰۹ قانون تجارت و ایضاً” به دلیل خوف از نقل‌وانتقال اموال، توسط خواندگان ردیف‌های اول و دوم، وفق ماده۱۱۷ ق.آ.د.م، اجرای قرار صادره، قبل از ابلاغ به خواندگان ردیف‌های اول و دوم
۲ـ در ماهیت دعوی، صدور حکم مبنی بر محکومیت تضامنی خواندگان ردیف‌های ۱ و ۲ به پرداخت وجوه مندرج در سفته‌های مدرکیه در حق موکلِ و همچنین الزام خواندگان به پرداخت هزینه دادرسی و حق‌الوکاله و خسارت تأخیر تأدیه موضوع ماده۵۲۲ ق.آ.د.م طبق تغییر شاخص اعلامی توسط بانک مرکزی، وفق مقررات قانون تجارت و مواد۱۹۸ و۵۱۵ و۵۱۹ ق.آ.د.م و قاعده تسبیب.
جهت مشاوره تلفنی یا واتساپی با شماره 09120466204 تماس بگیرین.
با کمال احترام وکیل خواهان سلمان احدی
