طلاق از سمت زوجه

طلاق از سمت زوجه یکی از طلاق‌هایی که به دلیل عدم وجود حق طلاق برای زوجه، فرایند رسیدگی به آن در دادگاه‌ها بسیار طولانی است. به همین منظور استفاده از مشاوره حقوقی و مشاوره با وکیل طلاق بسیار مفید خواهد بود. در این صفحه با نحوه طرح دعوی طلاق از سمت زن، شرایط عسر و حرج و نکات حقوقی آن آشنا خواهید شد.

مطابق با ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی درصورتی‌که زن بتواند عسر و حرج خود را ثابت کند، می‌تواند با طرح دعوی طلاق از سمت زوجه و صدور گواهی عدم امکان سازش، خود را مطلقه نماید. عسر و حرج به لحاظ قانونی به این معناست که زن در شرایطی وجود دارد که اولاً خود مسبب آن نبوده و ثانیاً به دلیل شرایط به وجود آمده، ادامه زندگی مشترک به دلیل اخلاقی، معیشتی و … بسیار دشوار باشد.

مراحل طلاق از سمت زوجه

پس‌ازآن که زوجه برای اقدام به طلاق مصمم گردید می‌بایست مراحل زیر را طی نماید:

مراجعه به دفتر خدمات الکترونیک قضایی و ثبت دادخواست طلاق از سمت زوجه؛ مدارک لازم برای ثبت این دادخواست، اصل یا رونوشت سند ازدواج و اصل شناسنامه و کارت ملی است.

پس از ثبت دادخواست، به‌طورمعمول طی ۱۰ روز تا دو هفته، پرونده تعیین شعبه گردیده و برای آن‌وقت نظارت مشخص می‌شود. تعیین شعبه به آدرس اعلامی از سوی زوجه وابسته است و نزدیک‌ترین دادگاه به آدرس اعلامی صالح خواهد بود. زوجه می‌تواند در هنگام طرح دادخواست، آدرس محل زندگی مشترک و یا نشانی شخصی خود (منزل پدری و …) را اعلام نماید.

حضور در جلسه دادگاه و اثبات شرایط عسر و حرج بر اساس موازین قانونی؛ در این مرحله، با ارجاع پرونده به داور و بررسی ادعای زوجه، در صورت کافی بودن ادله، دادنامه طلاق صادر می‌گردد.

پس از قطعی شدن حکم، زن با مراجعه به دفتر طلاق، می‌تواند آن را اجرا نماید.

طلاق زوجه بدون اجازه زوج

شروط دوازده گانه مندرج در عقدنامه که در صورت وقوع هر یک از آنها به تشخیص دادگاه، زن وکیل در طلاق می شود و بدون نیاز به حضور و موافقت شوهر (زوج) و با تجویز دادگاه، می تواند به دفترخانه طلاق مراجعه نموده و صیغه طلاق را جاری کند:

1- خودداری شوهر از پرداخت نفقه زن.

2- سوء رفتار شوهر در حدی که غیرقابل تحمل باشد.

3- بیماری صعب العلاج شوهر که غیرقابل درمان باشد و ادامه زندگی مشترک را با مشکل مواجع کند.

4- در صورتی که شوهر دیوانه باشد یا در طول زندگی مشترک دیوانه شود.

5- اشتغال شوهر به شغلی که به حیثیت و آبروی خانوادگی زن لطمه بزند.

6- محکومیت شوهر به 5 سال حبس یا بیشتر.

7- اعتیاد شوهر به مواد مخدر به شکلی که زندگی مشترک را مختل کند.

8- چنانچه زوج شش ماه متوالی یا نه ماه متناوب زندگی مشترک را بدون عذر موجه ترک کند.

9- محکومیت فطعی شوهر به ارتکاب جرم خلاف شئونات خانوادگی زن.

10-  ناباروری مرد پس از گذشت 5 سال از زندگی مشترک.

11- در صورتی که شوهر مفقودالاثر شود و شش ماه پس از مراجعه زن به دادگاه خبری از او نباشد و پیدا نشود.

12- ازدواج مجدد مرد بدون اجازه زن.

جنون زوج

در صورتی که مرد از سلامت روحی و روانی کافی برخوردار نباشد و نتواند طی روند زناشویی خودش را کنترل کند، در نتیجه طلاق از طرف زوجه ممکن خواهد بود. حتی در صورتی که مرد طی دوران زناشویی دیوانه شود باز هم زوجه می‌تواند از او طلاق بگیرد.

شغل نامناسب زوج

در صورتی که مرد به شغل و حرفه‌ای مشغول باشد که به آبرو و حیثیت خانوادگی زن لطمه بزند، طلاق از طرف خانم میسر خواهد بود. در این مورد نیز دادگاه بررسی‌های لازم را انجام می‌دهد، در صورتی که ثابت شود زوج مشغول کاری ناصالح است و به آبروی خانوادگی زن لطمه می‌زند، حکم طلاق به نفع زن صادر می‌شود.

محکومیت زوج به حبس 5 ساله یا بیشتر

در صورتی که طی یک دادگاه قطعی، زوج به مجازاتی به اندازه 5 سال حبس یا بیشتر محکوم شود، زن می‌تواند از همسر خود جدا شود. در ضمن اگر مرد به دلیل نداشتن توان مالی نتواند جریمه نقدی خود را پرداخت کند و به 5 سال حبس محکوم شود، طلاق از طرف زن قابل‌اجرا خواهد بود.

اعتیاد زوج

بدون‌شک می‌دانید که افراد معتاد نمی‌توانند زندگی مشترک خوبی داشته باشند. در نتیجه در صورتی که مرد به مواد مخدر اعتیاد داشته باشد و نتواند زندگی مشترک خود را مدیریت کند یا سبب اختلال در روند زندگی شود، زن می‌تواند برای جدایی اقدام کند.

اعتیاد زوج به هر ماده مضر و مخدری که پایه زندگی مشترک را نابود کند، منجر به طلاق از طرف زوجه می‌شود. دادگاه با بررسی‌های لازم اعتیاد زوج را می‌سنجد و اگر مرد اعتیاد آسیب زننده‌ای داشته باشد، که ادامه زندگی را برای زوجه یا زن غیرممکن سازد، در نتیجه حکم جدایی به مرحله اجرا درمی‌آید.

محکومیت زوج به ارتکاب جرم

در صورتی که به طور قطعی ثابت شود زوج جرمی انجام داده است که خلاف شئونات و حیثیت خانوادگی زن بوده، حکم طلاق از طرف زن مورد پیگیری قرار می‌گیرد. فراموش نکنید دادگاه با بررسی‌های نهایی خود مشخص می‌کند که مرد به طور قطع چه جرمی انجام داده است

شرایط طلاق به درخواست زوجه باکره

بر خلاف عقد نکاح زوجه باکره که مستلزم اجازه پدر و یا جد پدری است در طلاق اینگونه نیست. و از شرایط طلاق به درخواست زوجه باکره قانونا رضایت پدر نیست. اگر چه که عرف و شرایط خانوادگی ممکن است داوری دیگری داشته باشد.

مهریه زوجه باکره در هنگام طلاق نصف می شود.

اگر باکره ماندن زوجه ، به دلیل عدم شروع زندگی مشترک و عدم تمایل زوج و یا هر دلیل منتسب به زوج باشد یا شرایطی امکان اخذ رای طلاق از دادگاه وجود دارد.

طلاق یک طرفه به درخواست زوجه باکره ، با توجه به اینکه زندگی مشترک آغاز نشده است خاصه وقتی که زوجه به حق حبس استناد نماید. کمی دشوار است توجه کنیم حتما در این خصوص با وکیل خانواده گروه وکلای پارسای مشاوره نمایید موضوع بسیار تخصصی است . در بعضی پرونده ها مثل طلاق ، در بیشتر موارد لازم است که از راه های دیگری در ابتدا مثل مطالبه نفقه معوقه یا الزام به تهیه مسکن متناسب شان زوجه ، مطالبه مهریه و … اقدام شود

نکات حقوقی طلاق ازسمت زوجه

1-زوجه می‌تواند، هم‌زمان با دادخواست طلاق، دادخواست  استرداد جهیزیه را نیز تقدیم نماید.

2-درصورتی‌که زن از حق حبس خود استفاده نماید، امکان اثبات عسر و حرج برای وی دشوارتر از حالت عادی است.

3-اگر زن حق مسکن داشته باشد، می‌تواند از خانه شوهر خارج‌شده و منزل دیگری اختیار نماید. در این شرایط دادخواست طلاق و خروج از منزل موجب قطع نفقه نمی‌شود.

4-دادخواست طلاق از سمت زوجه را می‌توان از شهر محل سکونت و یا محل سکونت زوجه مطرح نمود.

5-نصف دارایی زوج: اگر طلاق ناشی از تخلف زوجه نباشد و زوج هنگام عقد شرط نصف دارایی را پذیرفته باشد، زن می‌تواند تا نصف اموال زوج را که در دوران زندگی مشترک به دست آمده مطالبه کند.

6-پس از صدور حکم طلاق، زوجین باید در دفترخانه طلاق حاضر شوند. دفترخانه مراتب را به اطلاع زوج رسانده و زوج باید ظرف یک هفته از تاریخ ابلاغ در دفترخانه حاضر شود. در صورت عدم حضور مرد، دفترخانه، بدون حضور وی طلاق را جاری کرده و اجرای صیغه طلاق را به زوج ابلاغ می‌نماید.

7-قطعی شدن حکم طلاق از سمت زوجه در صورت اعتراض زوج، منوط به گذراندن پروسه بدوی، تجدیدنظر و فرجام‌خواهی است که در صورت طی کردن هر سه مرحله در بهترین حالت ۶ تا ۸ ماه به طول می‌انجامد، اما در بدترین حالت و بدون استفاده از وکیل خانواده و یا مشاوره حقوقی تخصصی ممکن است چندین سال طول بکشد.

8-درصورتی‌که زن در هنگام طلاق، باکره باشد، نصف مهریه به وی تعلق می‌گیرد. البته در صورت باکره بدون پس از طلاق بدون نیاز به ازدواج دوم می‌تواند نسبت به حذف نام همسر از شناسنامه اقدام نماید.

9-درصورتی‌که زن به دلیل نشوز و یا عدم تمکین، مستحق نفقه باشد و یا زوج با اجازه دادگاه اقدام به ازدواج مجدد نماید، زوجه نمی‌تواند بر مبنای عدم نفقه و یا ازدواج مجدد تقاضای طلاق نماید.

10-در طلاق خلعی زن می‌بایست بخشی از مهریه خود را بذل نماید. حتی ممکن است برای گرفتن طلاق بیشتر از مهریه خود به آقا پرداخت نماید. اما در طلاق مبارات نهایتاً به‌اندازه مهریه خواهد بخشید.

11-درصورتی‌که زن عسر و حرج خود را ثابت کند، نیازی نیست که هنگام طلاق بخشی از مهریه را بذل نماید.

12-دادخواست طلاق ارتباطی با دادخواست مطالبه مهریه، نفقه و اجرت‌المثل ندارد و باید هرکدام به‌صورت جداگانه مطرح شوند.

درصورتی‌که زن طی سند رسمی وکالت در طلاق داشته باشد، می‌تواند بر اساس آن و بدون اثبات عسر و حرج اقدام به طلاق نماید. درصورتی‌که در متن وکالت‌نامه حق تجدیدنظرخواهی و فرجام‌خواهی اسقاط شود، پس از صدور حکم طلاق، زوجه بلافاصله می‌تواند آن را اجرا نماید. در غیر این صورت باید ۴۴ روز از تاریخ حکم بدوی صبر نماید. بدیهی است در صورت اعتراض زوج، زن باید عسر و حرج را اثبات نماید.

ضرب‌وجرح عمدی

یکی دیگر از راه‌هایی که بر اساس آن طلاق راحت‌تر و سریع‌‌تر انجام می‌شود، عسر و حرج ناشی از ضرب‌وجرح عمدی است. برای این منظور، قبل از طرح دادخواست طلاق از سمت زوجه، می‌بایست به پزشکی قانونی مراجعه نموده و نامه مربوط به صدمات را دریافت نماید. سپس با طرح شکایت ضرب‌وجرح عمدی و ارائه نامه پزشکی و احضار زوج به دادسرا مراحل قانونی طی می‌گردد تا مجازات آن تعیین شود. پس از تعیین مجازات، چنانچه ضرب‌وجرح عمدی خیلی شدید و شامل دیه گردد، پس از قطعی شدن حکم زن می‌تواند بر اساس این حکم، تقاضای طلاق نماید.

مراحل عملی طلاق از سمت زوجه

1. مشاوره و تصمیم‌گیری

مشاوره قبل از طلاق: در بسیاری از موارد، زن باید پیش از درخواست طلاق از خدمات مشاوره خانواده استفاده کند. این مشاوره‌ها در دادگاه خانواده برگزار می‌شود و هدف از آن بررسی امکان سازش و رفع مشکلات است.

2. تکمیل مدارک و درخواست طلاق

تکمیل دادخواست طلاق: زن باید به دادگاه خانواده مراجعه کرده و دادخواست طلاق خود را تنظیم کند. در این دادخواست، دلایل درخواست طلاق (مثل عسر و حرج، بدرفتاری، اعتیاد، ناتوانی مالی و غیره) باید ذکر شود.

مدارک لازم: شامل کارت شناسایی، شناسنامه، عقدنامه (مهرنامه)، گواهی مشاوره (در صورت نیاز) و هر مدرکی که نشان‌دهنده دلایل درخواست طلاق باشد.

3. ارائه دلایل قانونی

زن باید دلایل معتبر برای درخواست طلاق داشته باشد. این دلایل می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

عسر و حرج (شرایط غیرقابل تحمل زندگی)

خشونت خانوادگی (بدرفتاری یا ضرب و شتم)

اعتیاد یا ناتوانی جسمی شوهر

کج‌رفتاری و سوء‌تفاهمات جدی

4. مراجعه به دادگاه

پس از ارائه دادخواست، دادگاه خانواده پرونده را بررسی کرده و جلسه رسیدگی را برگزار می‌کند.

در این مرحله، دعوای طلاق مطرح می‌شود و ممکن است مرد برای دفاع از خود در دادگاه حاضر شود

5. حکم دادگاه

دادگاه پس از بررسی مدارک و شنیدن طرفین، ممکن است حکم به طلاق بدهد. در صورتی که دلیل طلاق محرز باشد، دادگاه حکم طلاق را صادر می‌کند.

در صورت تایید عسر و حرج یا دیگر دلایل معتبر، زن می‌تواند طلاق بگیرد حتی اگر مرد موافق نباشد.

6. طلاق خلع یا مبارات

اگر زن در این روند بخواهد از شوهر خود طلاق بگیرد ولی مهریه خود را کامل دریافت نکند، می‌تواند درخواست طلاق خلع یا مبارات دهد. در این صورت زن ممکن است بخشی از مهریه خود را ببخشد.

7. اجرای حکم طلاق

پس از صدور حکم طلاق، مرد باید در مدت معین مهریه و نفقه را پرداخت کند. سپس طلاق ثبت می‌شود و زن و شوهر از یکدیگر جدا می‌شوند.

8. حقوق مالی و حضانت

زن در این مراحل می‌تواند حقوق مالی خود (مانند مهریه و نفقه) را از شوهر مطالبه کند. همچنین، اگر فرزند مشترک دارند، دادگاه حکم حضانت را صادر می‌کند.

مدارک لازم برای درخواست طلاق از سمت زوجه چیست؟

شناسنامه و کارت ملی زوجه ؛

عقدنامه یا سند ازدواج ؛ البته در صورتی که سند ازدواج گم شده یا در دسترس نباشد ، می توان با گرفتن رونوشت سند ازدواج برای طلاق ، اقدام نمود .

در صورتی که درخواست طلاق از طرف زن ، با مشارکت وکیل دادگستری انجام شود ، وکالتنامه وکیل ، باید ضمیمه دادخواست شود تا دادگاه ، به دادخواست رسیدگی کند .

ارائه نتایج مشاوره های قبل از طلاق نیز ، از دیگر اسناد و اطلاعات مورد نیاز برای درخواست طلاق بوده و جزء اسناد و منضمات دادخواست طلاق محسوب می شود . در حال حاضر ، انجام مشاوره های قبل از طلاق ، الزامی و اجباری است .

در صورتی که حکم طلاق ، توسط دادگاه صادر شود ، گواهی عدم بارداری زوجه نیز درخواست می شود که البته ، ارائه گواهی عدم بارداری ، جزو مدارک لازم برای درخواست طلاق توسط زن نیست و لزومی به ارائه آن در اسناد و منضمات داخواست طلاق از طرف زن نمی باشد ؛ اما برای ثبت طلاق در محضر لازم است . در هر حال ، باردار بودن زن ، مانع طلاق از طرف زن محسوب نمی شود .

در صورتی که زوجه ، مدعی باشد که دوشیزه یا باکره است ، گواهی پزشکی قانونی مبنی بر این موضوع ، یکی از مدارک لازم برای صدور حکم طلاق محسوب می شود . در واقع ، به دلیل اینکه طلاق دختران دوشیزه از نوع طلاق بائن بوده و مهریه زن نصف می شود ، نیاز به ارائه گواهی پزشکی قانونی می باشد ؛ ولی نیازی نیست که از ابتدا ، این گواهی را ضمیمه دادخواست طلاق کرد ؛ بلکه دادگاه پس از بررسی به پرونده ، قاضی برگه معرفی نامه به پزشکی قانونی صادر می کند تا این آزمایش انجام شود .

نمونه آرای طلاق از سمت زوجه :

ا- نمونه رای اول :رای کامل

خلاصه رای :

در موردی که خواسته زوجه فی الواقع صدور حکم طلاق به علت عسر و حرج باشد، دادگاه نباید صدور گواهی عدم امکان سازش و حکم الزام زوج به طلاق را به نحو توامان مورد حکم قرار دهد بلکه باید حکم الزام زوج به طلاق زوجه را صادر نماید.

2- نمونه رای دوم :رای کامل

خلاصه رای :

 اگر زوج ظرف یک هفته از تاریخ ابلاغ مراتب در دفتر خانه حاضر نشود، سردفتر به زوجین ابلاغ می کند برای اجرای صیغه طلاق و ثبت آن دردفتر خانه حاضر شوند. در صورت عدم حضور زوج و عدم اعلام عذر ازسوی وی یا امتناع او از اجرای صیغه، صیغه طلاق جاری و ثبت و مراتب به زوج ابلاغ خواهد شد.

چند سوال در خصوص طلاق از سمت زوجه :

آیا رابطه نامشروع از سوی زوج می تواند از مصادیق عسرو حرج زوجه برای طلاق باشد؟

پاسخ :با توجه به اینکه مفهوم عسر و حرج یک مفهوم عام می باشد و علیرغم اینکه در ماده 1130 قانون مدنی مصادیقی از تحقق عسر و حرج به صورت تمثیلی بیان شده است با این حال دادگاه می تواند مصادیق دیگری نیز مصداق عسر و خرج بداند. در این راستا طرح شکایت رابطه نامشروع از سوی زوج علیه زوجه و مشکلات بعدی که ناشی از آن، میان زوجین پدید آمده است را مصداقی از عسر و حرج دانسته است و دیوان عالی کشور نیز طی دادنامه صادره نظر دادگاه تجدیدنظر استان را ابرام و تایید نموده است.

اگر زوجه به موجب سند رسمی مهریه را در مقابل طلاق ببخشد و زوج طلاق ندهد آیا زن حق مطالبه مهریه دارد؟

پاسخ :با عنایت به اینکه بذل مهریه به موجب سند رسمی در مقابل طلاق توافقی بوده است که این امر انجام نگرفته است؛ بنابراین زوجه حق رجوع به مهریه را دارد.

اگر زوج (مرد) نفقه زوجه نداده باشد و زن دادخواست طلاق به علت عدم پرداخت نفقه بدهد و اثبات شود آیا پرداخت زوج بعد از دادخواست زوجه ،مورد قبل دادگاه قرار می گیرد؟

پاسخ :اگر زوج علیرغم محکومیت به پرداخت نفقه و صدور اجراییه و تعقیب اقدامات اجرایی، کماکان از پرداخت محکوم به نفقه استنکاف ورزد پرداخت نفقه بعد از تقدیم دادخواست طلاق موثر در مقام نبوده و آثار مترتب بر استنکاف وی از پرداخت نفقه را زایل و منتفی نمی سازد.

پیشنهاد گروه تحقیقاتی وکیل سلمان احدی برای طلاق از سمت زوجه

قبل از هر اقدامی در این زمینه می بایست در خصوص تبعات بعد از طلاق  خوب فکر کنید وبه همدیگر بعد از به وجود آمدن مشکل فرصت بیشتری بدهید ویادمان باشد که ماهمه انسان هستیم ودارای نقاط منفی ومثبت هستیم که زندگی ما با توجه به اینکه  هرکدام از این دو مورد ممکن است خوب پیش برود یابد جلو می رود درواقع زاویه دید ما به هم هست که کاررابه طلاق می کشد.حتی اگر خواهان جدایی ازهمسر خود هستید وجداشدید هیچ گاه پشت سر او حرف  بد نزنید زیرا شما در زندگی بعدی خود نیز موفق نخواهید شد.

استفاده از وکیل در پرونده‌های طلاق از سمت زوجه بسیار توصیه می‌شود، زیرا وکیل می‌تواند فرایند را کوتاه‌تر کرده، نیازی به حضور زن در جلسات دادگاه را برطرف کند، و احتمال موفقیت در پرونده را افزایش دهد. وکیل همچنین می‌تواند در مذاکرات با شوهر، برای حفظ حقوق مالی زوجه و حل و فصل موضوع بدون تنش تلاش کند.

به‌طور کلی، طلاق از سمت زن به دلیل ساختار حقوقی ایران فرایندی پیچیده است و بهره‌گیری از وکیل مجرب یا مشاوره تخصصی به زن کمک می‌کند تا با حفظ حقوق قانونی خود، این مسیر را به بهترین شکل طی کند.