قیمومت
قیمومت نهادی حقوقی است که به منظور حمایت از افراد محجور (صغار، مجانین و سفیهان) که به دلایلی مانند سن، بیماری یا ناتوانی عقلی قادر به مدیریت امور مالی و شخصی خود نیستند، پیش‌بینی شده است. بر اساس مواد 1218 تا 1256 قانون مدنی ایران، افرادی که فاقد ولی قهری (پدر یا جد پدری) باشند یا ولی آن‌ها فاقد صلاحیت تشخیص داده شود، تحت قیمومت قرار می‌گیرند.
شرایط انتصاب قیم
دادگاه برای انتصاب قیم، ابتدا خویشاوندان نزدیک محجور را بررسی می‌کند. اگر این افراد صلاحیت اخلاقی و مالی کافی نداشته باشند، دادگاه شخص دیگری را منصوب می‌کند. قیم باید متعهد به منافع محجور باشد و تمامی تصمیمات مالی و حقوقی خود را با نظارت و تأیید دادگاه انجام دهد.
وظایف اصلی قیم شامل موارد زیر است:
وظایف و اختیارات قیم
1. مدیریت و حفظ اموال محجور:
قیم مسئول نگهداری و مدیریت اموال محجور و جلوگیری از هرگونه خسارت به آن است.
2. پرداخت نفقه و هزینه‌های ضروری:
قیم موظف به تأمین نیازهای مالی و بهداشتی محجور است.
3. ارائه گزارش دوره‌ای به دادگاه:
قیم باید به‌صورت سالانه گزارشی از عملکرد خود و وضعیت مالی محجور به دادگاه ارائه دهد.
4. کسب اجازه برای معاملات مهم:
قیم نمی‌تواند بدون اجازه دادگاه اموال غیرمنقول محجور را بفروشد یا اجاره دهد.
تفاوت ولی قهری و قیم
ولی قهری (پدر و جد پدری) به‌صورت طبیعی و بدون نیاز به حکم دادگاه مسئولیت سرپرستی صغار را بر عهده دارد، در حالی که قیم توسط دادگاه منصوب می‌شود. ولی قهری اختیارات گسترده‌تری دارد و معمولاً نظارت کمتری از سوی دادگاه بر وی اعمال می‌شود، اما قیم تحت نظارت مستقیم و مداوم دادگاه فعالیت می‌کند.
قیم بعد از فوت پدر چه کسی است؟
بعد از فوت پدر، اگر جد پدری (پدربزرگ پدری) در قید حیات باشد، طبق ماده 1180 قانون مدنی، او به عنوان ولی قهری وظیفه سرپرستی فرزند صغیر را بر عهده می‌گیرد. اما اگر جد پدری نیز فوت کرده باشد یا فاقد صلاحیت شناخته شود، دادگاه برای کودک قیم تعیین می‌کند. در این شرایط، اولویت با خویشاوندان نزدیک مانند مادر، عمو، عمه یا سایر اقوام درجه یک است، اما دادگاه صلاحیت اخلاقی و مالی این افراد را بررسی می‌کند.
شورای قیمومت چیست؟
شورای قیمومت نهادی است که در برخی موارد برای نظارت بر عملکرد قیم تشکیل می‌شود. این شورا در ایران به طور رسمی وجود ندارد، اما در مواردی که قیم به‌صورت گروهی (مثلاً چندین قیم برای یک محجور) تعیین می‌شود یا نظارت بیشتری لازم باشد، دادگاه می‌تواند با تعیین مشاور یا ناظر، نقش مشابهی را ایفا کند. وظیفه این شورا یا ناظرها، نظارت بر حسن اجرای وظایف قیم و حفاظت از منافع محجور است.
عزل و تغییر قیم
دادگاه می‌تواند در صورت مشاهده تخلف، سوءاستفاده یا عدم توانایی قیم در انجام وظایف خود، او را عزل کرده و شخص دیگری را منصوب کند. تخلفات شامل مواردی مانند فساد مالی، عدم ارائه گزارش به دادگاه یا اقدامات خلاف منافع محجور است.
قوانین جدید مرتبط با قیمومت
در سال‌های اخیر، با توجه به پیچیدگی‌های حقوقی و اجتماعی، قوانین مربوط به قیمومت و نظارت بر عملکرد قیم‌ها مورد بازنگری قرار گرفته‌اند. این قوانین بر افزایش شفافیت و نظارت بر عملکرد قیم‌ها و نیز حفظ منافع مالی و حقوقی محجوران تأکید دارند.
گروه حقوقی سلمان احدی با شماره تماس 09120466204یکی از تیم‌های متخصص در زمینه مسائل مرتبط با قیمومت و سرپرستی محجورین است. این گروه با تکیه بر تجربه و دانش حقوقی در حوزه قانون مدنی و امور حسبی، به موکلان خود در تعیین قیم، دفاع از حقوق محجوران، پیگیری امور قضایی مربوط به عزل یا تغییر قیم و ارائه مشاوره حقوقی تخصصی کمک می‌کند. تیم وکیل سلمان احدی با بررسی دقیق وضعیت مالی و خانوادگی محجور، بهترین راهکارها را برای حفظ منافع وی ارائه می‌دهد.
