خسارات قابل مطالبه توسط اصحاب دعوا
خسارات قابل مطالبه توسط اصحاب دعوا شامل هرگونه ضرری است که خواهان یا خوانده به دلیل انجام یا ترک فعلی زیانبار در جریان دادرسی متحمل می‌شوند. این خسارات می‌تواند شامل هزینه‌های دادرسی، حق‌الوکاله وکیل، هزینه کارشناسی، یا خسارات ناشی از نقض تعهدات قراردادی باشد. برای مطالبه این خسارات، وجود رابطه سببی میان فعل زیانبار و خسارت وارده و اثبات تقصیر طرف مقابل ضروری است.
در دعاوی حقوقی، مطالبه خسارت یکی از مباحث مهم است که می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر نتیجه پرونده داشته باشد. خسارات قابل مطالبه به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند: خسارات دادرسی و خسارات ناشی از نقض قرارداد. در این مطلب که با همکاری وکیل سلمان احدی و گروه حقوقی وی تهیه شده، به بررسی این خسارات و شرایط مطالبه آنها پرداخته می‌شود.
1. انواع خسارات قابل مطالبه توسط اصحاب دعوا
الف) خسارات دادرسی
این نوع خسارات به هزینه‌هایی گفته می‌شود که اصحاب دعوا برای پیگیری پرونده متحمل می‌شوند و شامل موارد زیر است:
هزینه وکیل: در صورتی که خواهان یا خوانده از خدمات وکیل استفاده کرده باشد، می‌تواند هزینه پرداختی به وکیل را مطالبه کند. اما این مطالبه محدود به مبلغی است که در قرارداد وکالت ذکر شده و توسط دادگاه تأیید می‌شود.
هزینه ایاب و ذهاب: هزینه‌های رفت‌وآمد شاهدان یا اصحاب دعوا برای حضور در دادگاه نیز جزو خسارات دادرسی محسوب می‌شود.
هزینه کارشناسی و تحقیقات محلی: در صورتی که دادگاه برای رسیدگی به دعوا نیاز به نظر کارشناسی داشته باشد، این هزینه‌ها نیز قابل مطالبه است.
شرط اصلی مطالبه خسارات دادرسی این است که فعل یا ترک فعل زیان‌باری از سوی یکی از طرفین رخ داده باشد که باعث وارد آمدن خسارت به طرف دیگر شده است.
ب) خسارات ناشی از نقض قرارداد
خسارات قراردادی در صورتی قابل مطالبه است که یکی از طرفین از انجام تعهدات خود امتناع ورزد یا آنها را به تأخیر بیندازد. بر اساس ماده 230 قانون مدنی، اگر در قرارداد خسارت مشخصی برای نقض تعهد پیش‌بینی شده باشد، طرف متضرر می‌تواند آن را مطالبه کند.
—
2. شرایط و نحوه مطالبه خسارت
برای مطالبه خسارت، چند شرط اساسی وجود دارد:
1. ارتباط مستقیم بین زیان و فعل زیانبار:
وجود رابطه سببی میان فعل یا ترک فعل زیانبار و خسارت وارد شده ضروری است.
2. احراز تقصیر:
دادگاه باید احراز کند که خسارت به دلیل تقصیر یکی از طرفین وارد شده است.
3. طرح دعوای مستقل یا در جریان دادرسی:
خواهان می‌تواند خسارات خود را همراه با دعوای اصلی یا پس از صدور حکم قطعی مطالبه کند.
نحوه طرح دعوا
1. همراه با دادخواست اصلی: خواهان می‌تواند در دادخواست اصلی خود خسارات را مطالبه کند.
2. در جریان رسیدگی: در طول رسیدگی به پرونده، امکان مطالبه خسارات به صورت شفاهی یا کتبی وجود دارد.
3. دادخواست جداگانه: پس از صدور حکم و قطعی شدن آن، خواهان می‌تواند دادخواست جداگانه‌ای برای مطالبه خسارات تنظیم کند.
—
3. محدودیت‌های مطالبه خسارت
عدم النفع: خسارات ناشی از عدم کسب سود یا منفعت قابل مطالبه نیستند، زیرا قانونگذار این نوع خسارت را غیرقابل پیش‌بینی و غیرمستقیم می‌داند.
سازش طرفین: در صورتی که دعوا با سازش خاتمه یابد، معمولاً خسارتی به هیچ‌یک از طرفین تعلق نمی‌گیرد.
—
نمونه رأی مطالبه خسارت دادرسی
خلاصه پرونده:
خواهان در یک دعوای حقوقی علیه خوانده مطالبه وجه می‌کند و در نهایت دادگاه به نفع خواهان رأی صادر می‌کند. خواهان ضمن دعوا، درخواست مطالبه خسارات دادرسی شامل هزینه وکیل، ایاب و ذهاب، و هزینه کارشناسی را مطرح کرده است. دادگاه با بررسی مدارک و مستندات، حکم به پرداخت خسارات دادرسی به نفع خواهان صادر می‌کند.
رأی دادگاه:
با توجه به ماده 515 قانون آیین دادرسی مدنی و مستندات ارائه شده، خوانده محکوم به پرداخت مبلغ 15,000,000 ریال به عنوان هزینه دادرسی و 10,000,000 ریال به عنوان حق‌الوکاله وکیل در حق خواهان می‌گردد. رأی صادره حضوری و ظرف 20 روز قابل تجدیدنظر است.
—
نمونه دادخواست مطالبه خسارت دادرسی توسط خوانده
مشخصات طرفین
خواهان: [نام خوانده در پرونده اصلی]
خوانده: [نام خواهان در پرونده اصلی]
موضوع: مطالبه خسارت دادرسی
شرح دادخواست:
با سلام
احتراماً به استحضار می‌رساند اینجانب به عنوان خوانده پرونده شماره… به دلیل طرح دعوای واهی از سوی خواهان، متحمل خساراتی شامل هزینه وکیل، ایاب و ذهاب و سایر هزینه‌های دادرسی شده‌ام. نظر به این‌که دادگاه در رأی صادره دعوای خواهان را رد کرده است، مستند به ماده 515 قانون آیین دادرسی مدنی، تقاضای محکومیت خواهان به پرداخت خسارات وارده به اینجانب را دارم.
با تشکر
امضاء
—
نمونه دادخواست مطالبه خسارت دادرسی توسط خواهان
مشخصات طرفین
خواهان: [نام خواهان]
خوانده: [نام خوانده]
موضوع: مطالبه خسارت دادرسی
شرح دادخواست:
ریاست محترم دادگاه
احتراماً به استحضار می‌رساند اینجانب به عنوان خواهان پرونده شماره… به دلیل رفتارهای زیانبار خوانده متحمل خسارات دادرسی شامل هزینه وکیل، ایاب و ذهاب و هزینه‌های کارشناسی شده‌ام. با توجه به رأی قطعی به نفع اینجانب، مستند به ماده 515 قانون آیین دادرسی مدنی، تقاضای صدور حکم به پرداخت خسارات مذکور را دارم.
با احترام
امضاء
—
نمونه دادخواست مطالبه خسارت ناشی از شکایت واهی
مشخصات طرفین
خواهان: [نام فرد متضرر]
خوانده: [نام شاکی واهی]
موضوع: مطالبه خسارت ناشی از شکایت واهی
شرح دادخواست:
ریاست محترم دادگاه
احتراماً به استحضار می‌رساند خوانده محترم با طرح شکایتی واهی علیه اینجانب در دادگاه کیفری، باعث ورود خسارات مادی و معنوی به بنده شده است. دادگاه محترم پس از بررسی، حکم بر برائت اینجانب صادر کرده است. با توجه به ماده 171 قانون اساسی و ماده 1 قانون مسئولیت مدنی، تقاضای محکومیت خوانده به پرداخت خسارت وارده به اینجانب را دارم.
با تشکر
امضاء
—
نمونه دادخواست مطالبه خسارت با جلب نظر کارشناس
مشخصات طرفین
خواهان: [نام خواهان]
خوانده: [نام خوانده]
موضوع: مطالبه خسارت با جلب نظر کارشناس
شرح دادخواست:
ریاست محترم دادگاه
احتراماً به استحضار می‌رساند که اینجانب به دلیل رفتار خوانده دچار خساراتی شامل تخریب ملک و زیان مالی شده‌ام. به منظور تعیین دقیق میزان خسارت، درخواست ارجاع پرونده به کارشناس رسمی دادگستری را دارم.
لذا تقاضای صدور حکم به پرداخت خسارت پس از جلب نظر کارشناس را دارم.
با احترام
امضاء
—
نتیجه‌گیری
مطالبه خسارت یکی از ابزارهای قانونی برای جبران ضرر و زیان در دعاوی حقوقی است. آشنایی با قوانین و مقررات مرتبط با آن می‌تواند به اصحاب دعوا کمک کند تا به بهترین نحو از حقوق خود دفاع کنند. برای اطلاعات بیشتر و مشاوره در این زمینه می‌توانید به وب‌سایت وکیل سلمان احدی مراجعه کنید.
مطالبه خسارت دادرسی همزمان با خواسته اصلی
مطالبه خسارت دادرسی همزمان با خواسته اصلی به این معناست که خواهان علاوه بر درخواست اصلی خود (مثل مطالبه وجه یا الزام به انجام تعهد)، در همان دادخواست، خسارات دادرسی (مانند هزینه وکیل و کارشناسی) را نیز مطالبه می‌کند. این امر موجب می‌شود که دادگاه در یک رأی هم به دعوای اصلی و هم به خسارات دادرسی رسیدگی کند.
در صورتی که در خصوص مطالبه خسارت دادرسی یا سایر خسارات مرتبط با دعاوی حقوقی نیاز به مشاوره دارید، می‌توانید با وکیل سلمان احدی و گروه حقوقی ایشان تماس بگیرید. این گروه با تجربه و تخصص کافی در زمینه دعاوی مطالبه خسارت، شما را در مسیر قانونی راهنمایی کرده و بهترین استراتژی را برای احقاق حق شما ارائه می‌دهند.
شماره تماس: 09120466204
وکیل احدی و همکارانش با دانش به‌روز از قوانین و مقررات، به ویژه تغییرات اخیر در آیین دادرسی مدنی و مسئولیت مدنی، آماده ارائه مشاوره‌های دقیق و مؤثر هستند تا شما در کوتاه‌ترین زمان ممکن به نتیجه مطلوب دست یابید.
