وکیل سلمان احدی بیان مطالب حقوقی وکیفری و وکالت در دعاویی
وصول چک از طریق اجرای ثبت یک راهکار سریع و قانونی برای دارندگان چکهای برگشتی است. در این مطلب، مراحل، مدارک لازم، نکات کلیدی و جدیدترین قوانین مربوط به وصول چک از طریق اجرای ثبت به همراه اهمیت انتخاب وکیل متخصص را بررسی کرده‌ایم.”
چک، یکی از ابزارهای مهم مالی در معاملات تجاری و روابط اقتصادی است که به‌عنوان جایگزینی برای پول نقد استفاده می‌شود. اما در برخی موارد، چک به دلایل مختلف از جمله نبود موجودی کافی برگشت می‌خورد. یکی از راه‌های قانونی برای وصول این چک‌ها، مراجعه به اجرای ثبت است. در این مقاله، قصد داریم شما را با تمام مراحل، مدارک لازم، مزایا و معایب و نکات کلیدی وصول چک از طریق اجرای ثبت آشنا کنیم.
وصول چک از طریق اجرای ثبت چیست؟
وصول چک از طریق اجرای ثبت به معنی اقدام قانونی برای دریافت وجه چک برگشتی از طریق اداره‌ی اجرای ثبت اسناد است. این فرایند در اداره‌ی ثبت اسناد و املاک انجام می‌شود و نیازی به مراجعه به دادگاه ندارد. این مسیر برای افرادی که مایل به حل و فصل سریع مسئله چک برگشتی هستند و نمی‌خواهند از روش‌های دادرسی طولانی استفاده کنند، مناسب است.
از آنجایی که چک، یک سند رسمی و لازم‌الاجراست، در صورت برگشت خوردن و عدم پرداخت آن، امکان پیگیری از طریق اجرای ثبت به‌عنوان یکی از راه‌های قانونی وجود دارد.
مراحل وصول چک از طریق اجرای ثبت
مراحل وصول چک از طریق اجرای ثبت، شامل چند مرحله مهم است که در ادامه توضیح داده می‌شود:
۱. ثبت درخواست در اداره ثبت اسناد و املاک
نخستین قدم برای وصول چک از طریق اجرای ثبت، مراجعه به اداره‌ی ثبت اسناد و املاک محل است. دارنده‌ی چک باید درخواست اجرای ثبت را برای وصول چک خود ثبت کند. در این مرحله، شخص باید اطلاعات و مدارک مربوط به چک را ارائه دهد.
۲. ارائه مدارک لازم برای اجرای ثبت
در این مرحله، دارنده‌ی چک باید مدارکی را ارائه دهد که نشان‌دهنده‌ی مالکیت قانونی وی بر چک باشد. مدارک مورد نیاز شامل اصل چک، کپی کارت ملی و شناسنامه، و گواهینامه برگشت چک از بانک می‌شود. این مدارک برای اثبات حق مالکیت و همچنین تأیید عدم پرداخت وجه چک ضروری هستند.
۳. صدور اجراییه توسط اداره ثبت
پس از تأیید مدارک و بررسی درخواست، اداره ثبت اسناد و املاک یک اجراییه برای چک صادر می‌کند. این اجراییه به معنی ابلاغیه‌ای رسمی است که به صادرکننده‌ی چک داده می‌شود و از وی می‌خواهد تا مبلغ چک را پرداخت کند. در این ابلاغیه، معمولاً مهلتی برای پرداخت وجه چک تعیین می‌شود.
۴. ابلاغ اجراییه به صادرکننده چک
در مرحله‌ی بعد، اجراییه به صادرکننده‌ی چک ابلاغ می‌شود. ابلاغ به این معنی است که اداره ثبت، صادرکننده را از وجود اجراییه مطلع کرده و از وی می‌خواهد که در مهلت تعیین‌شده مبلغ چک را پرداخت کند. ابلاغ می‌تواند به‌صورت حضوری، ارسال پیامک یا از طریق پست انجام شود.
۵. اجرای اجراییه در صورت عدم پرداخت
اگر صادرکننده چک در مهلت تعیین‌شده اقدام به پرداخت وجه چک نکند، اداره‌ی ثبت می‌تواند اقدامات قانونی بیشتری انجام دهد، مانند مسدود کردن حساب‌های بانکی صادرکننده، توقیف اموال وی یا ممنوع‌الخروج کردن شخص از کشور. این اقدامات برای فشار به صادرکننده چک و وادار کردن او به پرداخت انجام می‌شود.
مدارک مورد نیاز برای اجرای ثبت چک
برای اقدام به وصول چک از طریق اجرای ثبت، مدارکی لازم است که شامل موارد زیر می‌شود:
- اصل چک برگشتی: دارنده چک باید اصل چک برگشتی را به همراه داشته باشد.
- گواهینامه برگشت چک از بانک: این گواهی از بانک دریافت می‌شود و نشان‌دهنده‌ی برگشت چک به‌دلیل عدم موجودی است.
- کارت ملی و شناسنامه دارنده چک: برای احراز هویت دارنده چک، کپی کارت ملی و شناسنامه او نیز لازم است.
- درخواست رسمی اجرای ثبت: دارنده چک باید درخواست رسمی اجرای ثبت خود را تکمیل و به اداره ثبت تحویل دهد.
چک هایی قابل وصول از طریق اجرائیه ثبتی چه خصوصیاتی دارند؟
1-صادره از شعب بانکهای ایرانی یا شعب آن در خارج از کشور باشند چکهای صادره از مؤسسات اعتباری مالی مجاز غیربانکی قابل پذیرش نیست
2 وعده دار و مشروط نباشد.
.3 در متن چک قید نشده باشد که چک بابت تضمین انجام معامله با تعهدی است.
4 از حیث مبلغ و تاریخ و سایر مندرجات آن مخدوش نباشد.
5 امضاء ذیل چک با نمونه امضاء موجود در بانک مطابقت نماید در گواهینامه عدم پرداخت عبارت مطابقت امضاء صادر کننده چک با نمونه امضاء موجود در بانک در حدود عرف بانکداری مطابقت دارد تصریح شده باشد.
7چکهای تجربه شخصی مشخصات برگشت زننده دارنده چک باید به طور کامل پشت چک قید شده باشد.
گواهینامه عدم پرداخت چک باید حاوی شرایط زیر باشد:
1 علت برگشت چک در گواهینامه عدم پرداخت قید شده باشد. – فقط به علت «کسر موجودی» قابل پذیرش است. به علت عدم مطابقت امضاءقابل پذیرش نیست.
2 گواهینامه عدم پرداخت دارای کد رهگیری (۹) رقمی) و مهر و امضای متصدی مربوطه باشد.
3 در خصوص چکهای عهده بانک خارجی که رهگیری الزامی نیست
4 مطابقت امضای چک با نمونه امضای موجود در سوابق بانکی گواهی شده باشد. در گواهینامه عدم پرداخت عبارت «مطابقت امضاء صادر کننده چک با نمونه امضاء موجود در بانک در حدود عرف بانکداری مطابقت دارد تصریح شده باشد.
5 گواهینامه معارض نباشد در صورت ارائه گواهینامه های متعدد و معارض پذیرش درخواست. موکول به رفع تعارض از بانک محال علیه میباشد.
6- در خصوص چک الکترونیک سردفتر مکلف است گواهینامه عدم پرداخت را ممهور به مهر پذیرش اجرا شد نماید.
7- اگر در گواهینامه عدم پرداخت صادر کننده چک فاقد آدرس بود، باید توسط بانک تکمیل و مهر و امضاء شود مگر آنکه وی دارای حساب کاربری تنا باشد.
8-علت برگشت چک در گواهینامه عدم پرداخت قید شده باشد. – فقط به علت «کسر موجودی» قابل پذیرش است. به علت عدم مطابقت امضاءه قابل پذیرش نیست.
مزایا و معایب وصول چک از طریق اجرای ثبت
مزایای وصول چک از طریق اجرای ثبت
سرعت بالاتر نسبت به دادرسی‌های قضایی: وصول چک از طریق اجرای ثبت معمولاً سریع‌تر از پیگیری از طریق دادگاه انجام می‌شود.
هزینه کمتر: این روش هزینه‌ی کمتری نسبت به دادرسی‌های حقوقی داردالبته جایی که مطالبه وجه چک از طریق دادخواست به عمل می آید.
فشار بر صادرکننده چک: اجرای ثبت به صادرکننده فشار می‌آورد که مبلغ چک را پرداخت کند، زیرا در صورت عدم پرداخت، ممکن است اموال وی توقیف شود یا ممنوع‌الخروج شود.
قانونی و معتبر: اجرای ثبت یک مسیر قانونی و معتبر است که از طرف قانون پشتیبانی می‌شود.
معایب وصول چک از طریق اجرای ثبت
محدودیت در امکان دفاع صادرکننده: در این روش، صادرکننده چک امکان زیادی برای دفاع از خود ندارد و ممکن است حقوق او تحت‌الشعاع قرار گیرد.
محدودیت در توقیف برخی اموال: برخی از اموال صادرکننده ممکن است به‌دلیل معافیت‌های قانونی قابل توقیف نباشند.
فقط اصل مبلغ چک از این طریق قابل وصول است .
نکات حقوقی دیگر در خصوص وصول چک از طریق اجرای ثبت:
1-در فرضی که دارنده چک ازطریق اجرای ثبت اقدام کرده و با اجرائیه صادره از این مرجع وجه چک ها را وصول کند ، مادامیکه اجرائیه مذکور ابطال نشود،یعنی دادخواست ابطال اجرائیه ای که از اداره ثبت صادر شده به دادگاه داده نشده و دادگاه رای به ابطال آن ندهد ، دعوی استرداد چک در دادگاه عمومی و حقوقی بر فرض عدم استحقاق دارنده آن پذیرفته نیست
2- در صورت مطالبه همزمان چک در اجرای ثبت و دادگاه، قرار عدم استماع دعوا نسبت به دعوای طرح شده در دادگاه صادر خواهد شد.
3- شکایت از دستور اجرا با شکایت از عملیات اجرایی متمایز بوده و رسیدگی به مورد اول در صلاحیت دادگاه عمومی محل صادر کننده دستور، و رسیدگی به مورد دوم در صلاحیت رییس اداره ثبت محل است.
پرسش‌های متداول در مورد وصول چک از طریق اجرای ثبت:
1-آیا با وجود قانون جدید صدور چک مصوب 1397 و صدور اجرائیه از طریق دادگاه، بازهم اقدام از طریق اجرای ثبت برای وصول وجه چک عاقلانه است؟
پاسخ به نظر گروه تحقیقاتی وکیل سلمان احدی انتخاب بین اجرای ثبت و اقدام از طریق دادگاه بستگی به شرایط خاص پرونده دارد. در حال حاضر به دلیل ساز و کارهای پیشبینی شده در اجرائیه صادره از طریق دادگاه ،وکلا رقبت بیشتری به مطالبه وجه چک ازطریق دادگاه را دارند.
در صورت وصول چک از طریق اجرائیه ثبتی آیا امکان مطالبه خسارت تاخیر تادیه آن از طریق دادگاه وجود دارد؟
پاسخ بله با توجه به اینکه در مطالبه وجه چک از طریق اجرائیه ثبتی دارنده فقط اصل مبلغ رو می تواند مطالبه کند در این حالت می بایست برای گرفتن خسارت تاخیر به ناچار به دادگاه عمومی دادخواست بدهد.برای اطلاع بیشتر می توانید رای ذیل را ببینید.
نمونه رای : رای کامل
خلاصه رای
درصورتی که دارنده چک وجه آن را از طریق اداره اجرای اسناد رسمی وصول کند، حق طرح دعوی در دادگاه جهت مطالبه خسارت تأخیر تأدیه وجه چک از تاریخ سررسید تا تاریخ وصول را دارد.
آیا اجرائیه های صادر از طریق اجرای ثبت قابلیت تقسیط دارد؟
با توجه به اینکه ماده بیست قانون اعسار مجوز تقسیط اجرائیه صادره از اداره ثبت اسناد و املاک را به دادگاه می داد و با عنایت به تصویب قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی مصوب 1394/03/23 و نسخ ماده بیست قانون اعسار دادگاه مجوزی جهت تقسیط نداشته و قانونگذار عالماً و عامداً ماده بیست قانون اعسار را حذف نموده و عدم ضمانت اجرا آن لذا اجرائیه های صادر از طریق اجرای ثبت قابلیت تقسیط ندارد.
نمونه درخواست صدور اجرائیه از طریق اجرای ثبت
تقاضانامه صدور اجراییه چک
اجرای ثبت ………………………..
چون چک شماره………به مبلغ …………ریال عهده بانک……. شعبه……. که به نام اینجانب……………. شهرت…….. با کد ملی- شماره شناسنامه………….. صادره از……………ساکن……………از طرف (صادر کننده) آقا/خانم…………. شهرت………با کد ملی-شماره شناسنامه………صادره از………ساکن………………………صادر شده و طبق گواهی مورخ……………بانگ برگشت و با ابلاغ اعتراض نامه و انقضاء ۱۰ روز ضرب الاجل مقرر در پرداخت وجه آن اقدام نکرده. لذا ضمن درخواست صدور اجرائیه وصول چک طبق مقررات مورد تقاضا است. در صورت امتناع از تأدیه بازداشت اموال مشارالیه را که معرفی خواهم نمود درخواست دارم.
رونوشت چک و گواهی بانک و اعتراض نامه ابلاغ شده پیوست است. خواهشمند است دستور فرمایید رونوشت چک با اصل تطبیق و اصل مسترد دارند. متعهدم در صورت مطالبه به اداره اجرا تسلیم نمایم و در صورت عدم تسلیم پرونده به مسئولیت اینجانب راکد خواهد ماند. اجرا حق خواهد داشت حقوقی دولتی را از اینجانب مطالبه و وصول نماید.
محل امضای متقاضی
هویت و صلاحیت درخواست کننده گواهی می‌شود.
نتیجه‌گیری
وصول چک از طریق اجرای ثبت، یکی از راه‌های قانونی و سریع برای دریافت وجه چک برگشتی است که نیازی به حضور در دادگاه ندارد. این روش علاوه بر مزایای قابل توجهی که دارد، به دارنده‌ی چک امکان می‌دهد تا با هزینه‌ای کمتر و در مدت زمان کوتاه‌تری به حقوق خود دست یابد. با این حال، آگاهی از تمامی مراحل، مدارک و نکات مهم در این مسیر ضروری است تا روند وصول چک به شکل مؤثرتری انجام شود.
نقش وکیل متخصص در وصول چک از طریق اجرای ثبت
اگر به دنبال یک وکیل متخصص برای وصول چک از طریق اجرای ثبت هستید، بهتر است وکیلی را انتخاب کنید که تجربه کافی در زمینه دعاوی چک و اسناد تجاری داشته باشد. یک وکیل خوب در این حوزه، با تسلط بر قوانین چک و روند اجرای ثبت، می‌تواند در کوتاه‌ترین زمان و با کمترین هزینه، اقدامات لازم برای وصول چک شما را انجام دهد. همچنین، چنین وکیلی با آگاهی از اصلاحات جدید قانون چک، می‌تواند از تمامی ابزارهای قانونی برای فشار بر صادرکننده چک استفاده کرده و شما را در دستیابی به حقوقتان یاری کند.
