چک
چک یک سند تجاری است که به موجب آن، صادرکننده به بانک دستور می‌دهد تا مبلغ معینی را به شخص یا شرکت گیرنده پرداخت کند. چک‌ها انواع مختلفی دارند، از جمله چک عادی، چک تضمینی، چک مسافرتی و چک رمزدار. ما در این مطلب به بررسی انواع چک و دلایل آن میپردازیم.
اطلاعات مربوط به صدور اجرایی نسبت به کسری مبلغ چک مطابق قانون صدور چک.
اطلاعات مربوط به صدور اجرایی نسبت به کسری مبلغ چک مطابق قانون صدور چک.
۱. تعریف چک و قانون صدور چک
چک یک سند تجاری است که بر اساس آن صادرکننده (دارنده حساب) دستور می‌دهد تا مبلغ مشخصی از حساب خود به شخص یا نهادی دیگر پرداخت شود. قانون صدور چک در ایران، قانون ۱۳۱۵ است که به منظور تنظیم و مدیریت معاملات و پرداخت‌ها با استفاده از چک وضع شده است.
۲. شرایط صدور چک
براساس ماده ۲ قانون صدور چک، چک باید دارای شرایط زیر باشد:
تاریخ صدور
نام بانک
شماره حساب
امضای صادرکننده
مبلغ به حروف و عدد
۳. کسری مبلغ چک
اگر چکی صادر شود و موجودی حساب صادرکننده کافی نباشد، به این وضعیت «کسری مبلغ چک» گفته می‌شود. در چنین شرایطی، دارنده چک می‌تواند اقدام به وصول مبلغ چک کند.
۴. مراحل اقدام برای وصول مبلغ چک
الف) واخواست چک
دارنده چک باید در صورت عدم پرداخت چک، آن را واخواست کند. واخواست به معنای درخواست رسمی از بانک برای عدم پرداخت چک است و معمولاً باید در موعد معین (معمولاً ۳ روز پس از تاریخ چک) انجام شود.
ب) صدور اجراییه
پس از واخواست چک، دارنده می‌تواند به دادگاه مراجعه کند و درخواست صدور اجراییه کند. طبق ماده ۲۲ قانون صدور چک، دارنده چک می‌تواند با ارائه چک و واخواست آن به دادگاه، تقاضای صدور اجراییه نماید.
۵. نکات مهم درباره اجراییه
مدت اعتبار اجراییه: اجراییه صادر شده از سوی دادگاه به دارنده چک اجازه می‌دهد تا از طریق اجرای احکام به وصول مبلغ چک بپردازد. مدت اعتبار اجراییه معمولاً ۶ ماه است.
چگونگی اجرای احکام: پس از صدور اجراییه، مأمورین اجرای احکام به دارنده چک کمک می‌کنند تا مبلغ مورد نظر را از حساب صادرکننده یا از اموال وی وصول کنند.
اجرت‌المثل: اگر در پیگیری وصول چک، دارنده متحمل خساراتی شده باشد، می‌تواند درخواست اجرت‌المثل نماید.
۶. مواردی که ممکن است مانع از وصول چک شود
عدم وجود اموال: اگر صادرکننده چک اموالی نداشته باشد، وصول مبلغ ممکن نخواهد بود.
اعسار صادرکننده: در صورتی که صادرکننده توان پرداخت نداشته باشد، ممکن است به دلیل اعسار از پرداخت معاف شود.
مخالف با قوانین دیگر: در برخی موارد، چک ممکن است در چارچوب قوانین دیگر با مانع مواجه شود.
صاحبان امضای مجاز چک (Authorized Signatories)
به افرادی اطلاق می‌شود که به موجب قوانین داخلی یک سازمان یا شرکت، حق امضای اسناد و قراردادها را به نمایندگی از آن سازمان یا شرکت دارند. این افراد معمولاً به واسطه سمت خود، مثلاً مدیرعامل، رئیس هیئت مدیره، یا مدیر مالی، مجاز به امضای چک‌ها، قراردادها و دیگر اسناد مالی هستند.
۱. صاحبان امضای مجاز
صاحبان امضای مجاز به افرادی اطلاق می‌شود که از طرف یک شرکت یا موسسه مجاز به امضای اسناد و چک‌ها هستند. طبق قانون، برای اعتبار یک چک، باید مشخص شود که آیا شخص امضاکننده واقعاً نماینده قانونی صادرکننده چک است یا خیر.
شرایط و مدارک لازم برای تعیین صاحبان امضای مجاز:
ثبت شرکت: در مورد شرکت‌ها، باید در اساسنامه یا مدارک ثبت شرکت نام و مشخصات صاحبان امضای مجاز قید شده باشد.
سند رسمی: در برخی موارد، ممکن است لازم باشد که نماینده قانونی (مثلاً مدیرعامل) به صورت رسمی و در حضور مقامات قضایی یا عمومی، معرفی شود.
قوانین داخلی شرکت: در بسیاری از شرکت‌ها، قوانین داخلی مشخص می‌کند که چه کسانی می‌توانند به عنوان صاحبان امضای مجاز شناخته شوند.
آثار قانونی:
چک‌هایی که به امضای اشخاص غیرمجاز صادر شوند، از اعتبار قانونی برخوردار نخواهند بود و دارنده چک نمی‌تواند از طریق اجراییه اقدام به وصول آنها کند.
۲. راه حل دفاع در صدور اجرایی چک از طریق دادگاه
در صورت صدور اجراییه به نفع دارنده چک، صادرکننده چک (شخص بدهکار) می‌تواند چندین راه دفاعی در برابر این اجراییه داشته باشد:
الف) اثبات عدم اعتبار چک
غیرمجاز بودن امضا: اثبات اینکه امضای روی چک توسط شخص غیرمجاز انجام شده است. برای این کار می‌توان از مدارک ثبتی شرکت یا نظرات کارشناسی استفاده کرد.
موارد تقلب: اگر دارنده چک به صورت غیرقانونی چک را به دست آورده باشد، مانند جعل امضا، این موضوع می‌تواند به عنوان دفاعی موثر مطرح شود.
ب) عدم وجود بدهی
تسویه حساب: اگر صادرکننده بتواند ثابت کند که بدهی وجود ندارد یا تسویه شده است، می‌تواند دفاع کند.
توافقات قبلی: ارائه مدارکی که نشان دهد بین طرفین توافقاتی برای عدم پرداخت وجود داشته است.
ج) وجود مشکل در چک
تاریخ نادرست: در صورتی که تاریخ چک به گونه‌ای باشد که پرداخت آن مشروط به شرایط خاصی باشد، ممکن است بتوان از این موضوع دفاع کرد.
یک داستان یا مثال در مورد پرونده چک
آقای رضایی، صاحب یک فروشگاه لوازم خانگی، چندین بار محصولات خود را به‌صورت چکی به یکی از مشتریان قدیمی و خوش‌حساب فروخته بود. اما در آخرین خرید، چکی به مبلغ بالایی را دریافت کرد که در سررسید آن، با پیغام “عدم موجودی کافی” مواجه شد. مشتری ابتدا وعده‌های مکرر برای تسویه می‌داد اما مدتی بعد به‌طور کامل از دسترس خارج شد. آقای رضایی، که تجربه‌ای در زمینه‌ی پیگیری حقوقی چک نداشت، تصمیم گرفت پرونده را به وکیل سلمان احدی بسپارد.
وکیل مربوطه پس از بررسی پرونده و مشاوره دقیق با آقای رضایی، به سرعت اقدام‌های قانونی را برای وصول چک انجام داد؛ او ابتدا اخطاریه حقوقی تنظیم کرد و سپس درخواست دستور توقیف اموال را به دادگاه ارائه داد. پس از پیگیری‌های قانونی و ارائه دلایل مستند، توانست اموالی از مشتری متخلف را شناسایی و توقیف کند. در نهایت، با تلاش‌های مستمر وکیل ، آقای رضایی موفق شد مبلغ چک را به همراه خسارات قانونی آن دریافت کند و تجربه‌ای خوشایند از همکاری با یک وکیل متخصص در امور چک داشت.
۳. نمونه رأی دادگاه در مورد چک
به عنوان نمونه، می‌توان به رأیی از دیوان عالی کشور اشاره کرد که در آن دیوان به این موضوع پرداخته است:
رأی شماره ۴۹۸ – ۲۱/۰۵/۱۳۹۷ دیوان عالی کشور:
در این رأی، دیوان عالی کشور به موضوع اعتبار چک صادرشده توجه کرده و بیان می‌کند که اگر چکی به امضای شخص غیرمجاز صادر شده باشد، دارنده چک نمی‌تواند از طریق اجراییه نسبت به وصول آن اقدام کند. در این پرونده، دادگاه ابتدایی به نفع دارنده چک رأی داده بود، اما دیوان عالی کشور با بررسی مدارک و مستندات، رأی اولیه را نقض کرده و اعلام کرد که اعتبار چک به دلیل غیرمجاز بودن امضا باید زیر سؤال برود.
نتیجه‌گیری
صدور اجرایی نسبت به کسری مبلغ چک یک فرآیند قانونی است که شامل مراحل خاصی می‌شود. دارنده چک می‌تواند با رعایت شرایط قانونی و ارائه مستندات لازم به دادگاه، اقدام به وصول مبلغ چک کند.
صاحبان امضای مجاز نقش بسیار مهمی در اعتبار چک‌ها دارند و در صورت بروز مشکلات، دفاع‌هایی مانند اثبات عدم اعتبار چک یا عدم وجود بدهی می‌تواند به صدور رأی مناسب کمک کند. در هر صورت، مشاوره با یک وکیل مجرب در این موارد می‌تواند به شفافیت و موفقیت بیشتر در حل و فصل اختلافات کمک کند.
شما میتوانید انواع قوانین تصویب شده در مورد چک و آرای مختلف در این مورد را از اطریق سایت های مربوطه جست و جو کنید..
وکیل چک و وصول مطالبات
اگر درگیر پرونده‌های چک یا وصول مطالبات هستید، سپردن این امور به یک وکیل متخصص می‌تواند از پیچیدگی‌ها و استرس‌های حقوقی بکاهد و احتمال موفقیت شما را افزایش دهد. وکیل سلمان احدی با تجربه و تخصص در پرونده‌های چک و مسائل مالی، می‌تواند روند پیگیری و وصول مطالبات را به بهترین شکل انجام دهد. برای مشاوره و دریافت اطلاعات بیشتر میتوانید با شماره [09120466204] تماس بگیرید و از خدمات حرفه‌ای ایشان بهره‌مند شوید.
